Bestuurskunst
Besluiten en bijsturen in de zorg
Paperback NL 2020 1e druk 9789085600893Samenvatting
Besturen en leiding geven in de zorg vraagt om veel besluiten en bijsturing. De zorginhoud, het geld, en de gemeenschap van mensen die een organisatie vormen vragen voortdurend om onderlinge afweging. Wat moet voorgaan en op welk moment?
De effecten van veel maatregelen zijn min of meer voorspelbaar als de kosten en baten in getal zijn uit te drukken. Vaak is dat echter niet het geval. Daarover gaat dit boek. Overzicht en rationaliteit zijn minder aan de orde dan we denken. Het menselijk tekort, emoties, groepsdynamieken, organisatiepolitiek en onvoorziene gebeurtenissen kleuren het dagelijks werk van leidinggevenden. Dat zou je allemaal als ‘verstorend’ kunnen zien, want iedereen zou het liefst altijd ‘de inhoud’ of ‘de bedoeling’ voorop zetten. De realiteit is dat besluiten en leiding geven altijd te maken hebben met meer lagen, meer partijen en meer belangen. Verder zijn in de zorg altijd uiteenlopende waarden – vakmanschap, gastvrijheid, betaalbaarheid en toegankelijkheid - in het geding. Die kunnen ook niet allemaal en tegelijkertijd ‘bediend’ worden.
Daarom wordt ‘besturen’ in dit boek meer als kunst dan als kunde omschreven. En kunst maken begint altijd met kijken. Hoe moet je kijken naar besluiten, naar medewerkers, naar macht, naar deugdelijkheid, naar hiërarchie en naar de omgeving van de zorg?
Het lezen van een boek over het maken van kunst maakt je geen goede kunstenaar, maar het helpt wel om je eigen kunstbeoefening beter te begrijpen en te sturen. Van het lezen van een boek over diëten val je niet af, maar het kan helpen om de vereiste discipline op te brengen. Zo is het ook met een boek over bestuurskunst, dat meer vragen oproept dan beantwoordt. Het helpt om te bepalen wat je belangrijk vindt, welke kleur je in je organisatie wilt hebben, wat maakbaar is en wat niet.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1 Besturen in de zorg
1.1 Wat is zorg?
1.2 Omvang van de zorg
1.3 Eigenaardigheden van het besturen van zorg
1.4 Transities in de zorg als epidemiologische opgave
2 Taken van een zorgbestuurder
2.1 Ervoor zorgen dat de instelling functioneert en voor de inrichting van het huis zorgen
2.2 Prestaties van de instelling bewaken
2.3 Verantwoording afleggen
2.4 Rollen van een zorgbestuurder
3 Een organisatie leiden
3.1 Op welke bronnen kan een bestuurder zich baseren?
3.2 Maakt de leider het verschil?
3.3 Deelaspecten van leiderschap
3.4 De betekenis van de bestuurder
4 Deugdelijk besturen
4.1 Authenticiteit en charisma
4.2 Welke deugden doen ertoe
4.3 Deugden, geboden, waarden en normen
4.4 Deugdelijk besturen
5 Medezeggenschap en toezicht
5.1 Harmonie
5.2 De politieke arena
5.3 Hoe realiseren we de gewenste omgangsnormen?
5.4 Toezicht en bestuur
6 Besluiten
6.1 Beperking van de rationaliteit
6.2 Het vuilnisbakmodel
6.3 De kunst van het doormodderen
6.4 Mensenwerk
6.5 Intuïtie en ervaring
7 Besluiten in organisaties
7.1 Organisatorische besluitvorming
7.2 Besluitvorming in groepen
7.3 Besluitvorming en participatie
7.4 Wat bedacht wordt, moet worden uitgevoerd
7.5 Besluitvorming als politiek
7.6 Hoe moeten we besluiten waarderen en evalueren
8 Complexiteit
8.1 Geen bijsturing, maar sterke sturing
8.2 Complexiteit hanteren
8.3 Vereenvoudiging
8.4 Regels vereenvoudigen
8.5 Onzekerheid
8.6 Wat te doen?
9 Macht
9.1 Macht en interactie
9.2 Macht en dominantie
9.3 Macht en hiërarchie
9.4 Machtshantering en het delen van macht
10 Rechtvaardigheid en eerlijkheid
10.1 De filosofie van rechtvaardigheid
10.2 Rechtvaardigheid op basis van procedures en regels
10.3 Integriteit, vertrouwelijkheid en hypocrisie
10.4 Het morele kompas
10.5 Destructief leiderschap
11 Bureaucratie en vertrouwen
11.1 Bureaucratie
11.2 Rationaliseren en standaardiseren van de zorg
11.3 Vertrouwen
11.4 Vertrouwen verdienen en bevorderen
11.5 Vertrouwen en toezicht
11.6 Tekorten in vertrouwen
12 Rekenschap
12.1 Vertrouwen en welwillendheid
12.2 Doelen en afrekenen
12.3 De quasi-markt
12.4 Naming and shaming
12.5 Het onbehagen van professionals
12.6 Verhalen en cijfers
12.7 Hanteerbaar en zinvol afleggen van verantwoordelijkheid
12.8 Meer vertrouwen en minder bureaucratie in de praktijk
12.9 Verschillen accepteren
13 Zorgmedewerkers
13.1 Intrinsieke en extrinsieke motivatie
13.2 Zelfbepaling
13.3 Tevredenheid en betrokkenheid
13.4 Motivatie bevorderen of ondermijnen
13.5 Nog drie belangwekkende bevindingen uit de zelfbepalingstheorie
13.6 Een positief organisatieklimaat
14 Hiërarchie, empowerment en ‘leren’
14.1 Duidelijkheid en gehoorzaamheid
14.2 Zelforganisatie
14.3 Controle zonder management
14.4 Zelforganisatie als werkwijze
14.5 Leren in plaats van zelf organiseren
14.6 Teamleren
15 Toekomst en strategie
15.1 Scenario-denken
15.2 Leren voorspellen
15.3 Strategie en de nabije toekomst
15.4 Strategisch denken in soorten
15.5 Welke manier van denken over strategie helpt de zorg?
15.6 De toekomstagenda van de zorg
15.7 De zorg en de samenleving
15.8 Twee vragen voor de nabije toekomst
16 Samenwerking
16.1 Succes- en faalfactoren
16.2 Maatvoering voor samenwerking
16.3 Zeggenschap en grenzen
16.4 Samenwerking in een netwerk
16.5 Samenwerkingswetten
16.6 De wet van behoud van fragmentatie
16.7 Samenwerking besturen
16.8 Meervoudig organiseren
16.9 Maatschappelijke ambitie
17 Gebeurtenissen
17.1 Noodlot
17.2 Schuldtoewijzing
17.3 Morele verontwaardiging
17.4 Veiligheid
17.5 Verantwoordelijkheid nemen
17.6 Verontschuldiging en vergeving
18 Nabeschouwing en de coronacrisis
Literatuur
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan