Zakboek Proces-verbaal en Bewijsrecht 2023-2024

VOORWOORD 5
ACTUALITEITEN 6
GEBRUIKTE LITERATUUR 18
GEBRUIKTE AFKORTINGEN 19
1 INLEIDING
1.1 Begripsomschrijving pv 20
1.2 Doel en belang van het pv 20
1.3 Waarheidsvinding strafbaar feit 21
1.4 Toezicht op opsporing en gezagsverhoudingen 21
1.5 Kritiek op betrouwbaarheid pv/gevaren van pv 22
1.6 Soorten pv’s 23
1.7 Pv aanvraag dwangmiddel 23
1.8 Eind-pv 24
1.9 Beslissingen na eind-pv 25
1.10 OM-organisatie en werkzaamheden OvJ 27
1.11 Politierechter 28
1.12 Meervoudige kamer 29
1.13 De RC: taken en bevoegdheden 29

2 VERBALISERINGSPLICHT
2.1 Inleiding 33
2.2 Verbaliseringsplicht algemeen 33
2.3 Verbaliseringsplicht bij bijzondere opsporingsbevoegdheden 35
2.4 Definiëring opsporingsonderzoek 35
2.5 Verbaliseringsplicht bij onderzoek dat aan opsporing voorafgaat 36
2.6 Verbaliseringsplicht bij opsporing 36
2.7 Niet ten spoedigste opmaken van een pv 37
2.8 Afschermprocedure/afscherm-pv 39
2.9 Aanwijzing opmaken pv tegen onbekende daders 40

3 OPSPORINGSBEVOEGDHEID DIVERSE OPSPORINGSAMBTENAREN
3.1 Opsporingsbevoegdheid algemeen opsporingsambtenaren 41
3.2 Opsporingsbevoegdheid KMar 42
3.3 Bijzondere opsporingsdiensten 44
3.4 Buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) 46
3.5 HulpOvJ’s 50

4 TOEZICHT EN OPSPORING
4.1 Inleiding 51
4.2 Twee petten 51
4.3 De Algemene wet bestuursrecht (Awb) 52
4.4 De toezichthouder en gebruik van bevoegdheden 52
4.5 Verbaliseringsplicht 53
4.6 Toezicht en opsporing 54
4.7 Verplicht meewerken aan toezicht / opsporing 54
4.8 Misbruik/voortgezette toepassing van bevoegdheden 55
4.9 Binnentreden en voortgezette toepassing 57
4.10 Het pv 57

5 VORMVEREISTEN PV
5.1 Eisen aan vormgeving 59
5.2 Inhoudsopgave en doorlopende nummering 59
5.3 Samenvatting pv 60
5.3.1 Overzicht vrijheidsbenemende dwangmiddelen 61
5.3.2 Overzicht toegepaste bijzondere opsporingsbevoegdheden 62
5.3.3 Voorbeeld bewijsoverzicht 62
5.4 Afschriften 67

6 INHOUDSEISEN PV
6.1 Inleiding 68
6.2 De aan het pv gestelde eisen 68
6.3 Omschrijving verbalisant 69
6.4 Extra eisen voor de boa 69
6.5 Persoonlijk opgemaakt 69
6.6 Gedagtekend 70
6.7 Ondertekend 70
6.8 Opmaken op ambtseed of ambtsbelofte 71
6.9 Redenen van wetenschap 74
6.9.1 Redenen van wetenschap: verbalisant 75
6.9.2 Redenen van wetenschap: getuige/aangever 76
6.9.3 Redenen van wetenschap: verdachte 78
6.10 Decor en context 78
6.11 Voorwaarden pv dwangmiddel 79
6.11.1 Waarom is verdachte verdacht? 80
6.12 Vaststelling identiteit verdachte 81
6.13 Bestanddelen van het strafbare feit 82
6.14 Datum en plaats 82
6.15 Relevante onderzoeksbevindingen/ambtshandelingen 83
6.16 Verzwijgen onderzoeksbevindingen/ambtshandelingen 84
6.17 Geweld, veiligheidsfouillering en gebruik boeien vermelden in pv 85
6.18 Genoemde bijlagen bijvoegen 87
6.19 Toelichting bij foto’s 87
6.20 Wijzigingen en toevoegingen pv 87
6.21 Rechten verdachten 88
6.21.1 Mededelingen aan verdachten 88
6.21.2 Informeren anderen over aanhouding verdachte en mededeling rechten aan ouders 91
6.21.3 Consultatierecht/verhoorbijstand 94

7 CONCRETE TIPS VOOR HET PV
7.1 Algemene tips vooraf 103
7.2 Tijdstippen in 24 uursaanduiding opnemen 103
7.3 Aangifte/verklaring op andere datum dan pleegdatum 103
7.4 Ophouden voor uitreiken gerechtelijk stuk 103
7.5 Melden reden vertraging 104
7.6 Pv’s in zaak tegen medeverdachte 104
7.7 Gebruik de juiste juridische terminologie 105
7.8 Stoptekens 105
7.9 Uitingen die verklaringsvrijheid getuige kunnen belemmeren 107
7.10 Kennisnemen processtukken door benadeelde 108
7.11 Onrechtmatig verkregen bewijs: niet altijd bewijsuitsluiting 108
7.12 Aanhouding buiten heterdaad: eisen pv 108
7.13 Pv door hulpOvJ 109
7.14 Toezegging door opsporingsambtenaar 109
7.15 Analyses in pv 110
7.16 Een sepot wil niet zeggen dat er slecht werk is geleverd 111
7.17 Verbanden tussen pv’s logisch 111
7.18 Nummering van onbekende verdachten 112
7.19 Horen verdachten/getuigen in aanwezigheid bekende 112
7.20 Horen van alle getuigen? 113
7.21 Buurtonderzoek 113
7.22 Locatiegegevens telefoon als bewijs 114
7.23 Verbaliseren van toestemming dwangmiddel 114
7.24 Verbaliseren van voorwaardelijk opzet 115
7.25 Verbaliseren van poging 116
7.26 Verbaliseren van deelneming (o.a. medeplegen) 116
7.27 Verbaliseren van “in vereniging” bij openlijk geweld 118
7.28 Openlijk geweld strafverzwaring 118
7.29 Situatietekening en foto’s 119
7.30 Waarnemingen door middel van camera of opname 119
7.31 Vastleggen in pv van waarnemingen op beelden 119
7.32 Herkenning verdachte op beelden 120
7.33 Vastleggen van stemherkenningen 122
7.34 Verbaliseren van schoppen 123
7.35 Verbaliseren geweld bij ambtsdwang/wederspannigheid 124
7.36 Mishandeling bepaalde categorieën slachtoffers 124
7.37 Letsel, geneeskundige verklaring? 125
7.38 Zwaar lichamelijk letsel 126
7.39 Omschrijven schade aan goederen in dossier 126
7.40 Omvang schade in verband met straf 127
7.41 Diefstal/heling zonder aangifte 127
7.42 Tijdstip wetenschap heling 128
7.43 Korte tijd tussen diefstal en bezit gestolen goed verdachte 128
7.44 Diefstal stroom bij hennepkwekerij 129
7.45 Verbaliseren bezit wapen/drugs 129
7.46 Vastleggen geur (met name bij hennep/drugslabs) 131
7.47 Gevaar bij brandstichting en soortgelijke delicten 131
7.48 Vaststelling drugs 131
7.49 Kopie rijbewijs of uitdraai rijbewijzenregister bij rijden onder invloed 132
7.50 Stukken in dossier ‘rijden tijdens invordering’ enz. 132
7.51 Opmaken akte van uitreiking 133

8 INZENDING PV
8.1 Inzenden pv conform Sv 135
8.2 Inzenden pv in de praktijk 135
8.3 Voldoende kopieën politiedossier 136
8.4 Afwachten nadere bevelen OvJ 136

9 TENLASTELEGGING/BESTANDDELEN
9.1 Inleiding 137
9.2 Eisen gesteld aan tenlastelegging 137
9.3 Bestanddelen in het pv 139

10 BEWIJS EN TERECHTZITTING
10.1 Inleiding 141
10.2 Veroordeling slechts bij wettig en overtuigend bewijs 141
10.3 Onmiddellijkheidsbeginsel 144
10.4 De gang van zaken tijdens het onderzoek ter terechtzitting 145
10.5 Het onderzoek ter terechtzitting: de voorvragen 147
10.6 Het onderzoek ter terechtzitting: de hoofdvragen 149
10.7 Hoger beroep 150
10.8 Wettige bewijsmiddelen 150
10.9 Eigen waarneming rechter 150
10.10 Verklaring verdachte 152
10.10.1 Bekentenis verdachte 152
10.10.2 Intrekken verklaring verdachte 153
10.10.3 Voorschriften voor verhoor verdachte 153
10.10.4 Consequenties van het ontbreken van de cautie 157
10.10.5 Inhoudseisen pv-verhoor 158
10.10.6 Tolken en vertaling (verdachte/getuige/aangever/deskundige) 160
10.10.7 Proceshouding verdachte (liegen/zwijgen/enz.) 164
10.10.8 Daderwetenschap verdachte 168
10.10.9 Verklaringen tijdens onrechtmatige vrijheidsberoving 169
10.10.10 Verklaring medeverdachte 169
10.10.11 Verhoor (latere) verdachte als getuige 170
10.10.12 Ad-info-voeging bij bekentenis 171
10.10.13 Verklaring verdachte in pv-bevindingen 172
10.10.14 Verdachte niet gehoord, toch veroordeeld 172
10.11 Verklaring getuige 173
10.11.1 Horen getuige door rechtbank, OvJ en verdediging 175
10.11.2 Inleiding (gedeeltelijke) anonimiteit in het strafproces 178
10.11.3 Domicilie kiezende aangever/getuige 182
10.11.4 Aangifte/getuigenverklaring onder nummer 183
10.11.5 Beperkt anonieme getuige 184
10.11.6 Bedreigde getuige 186
10.11.7 Afgeschermde getuige 188
10.11.8 Politieambtenaar als (beperkt) anonieme/bedreigde getuige 188
10.11.9 Verschoningsrecht/plicht i.v.m. verhoor bepaalde getuigen 189
10.11.10 Gebruik getuigenverklaring na niet wijzen op verschoningsrecht 189
10.11.11 Gebruik eerdere getuigenverklaring na later beroep op verschoningsrecht 190
10.11.12 Getuigen met geestelijke beperking of jeugdige getuigen 190
10.11.13 Toezeggingen aan getuige over alleen horen door politie 190
10.11.14 Afspraken met getuige/kroongetuige 190
10.11.15 Opnemen van een verklaring in het bijzijn van een bekende 191
10.11.16 Verhoorprotocol, inzet dominee en ervaringsdeskundige 192
10.11.17 OvJ/advocaat als getuige 192
10.11.18 Verklaring van getuige in pv 193
10.11.19 Verklaring ‘in concept’ 194
10.11.20 Getuige in buitenland 194
10.11.21 Verplicht verdediging in gelegenheid stellen bij politieverhoren te zijn 194
10.11.22 Zonder verdediging horen getuigen bij de RC 195
10.11.23 Bewijsgebruik verklaring getuige die niet door verdediging kon worden ondervraagd 196
10.11.24 Belang getuige bij niet horen tegenover belang verdachte bij ondervragen getuige 199
10.11.25 CI-informant als getuige 201
10.11.26 Bewijsgebruik van ingetrokken/gewijzigde verklaring 201
10.11.27 Eén getuige is geen getuige 202
10.12 Verklaring deskundige 208
10.12.1 Rechten verdediging bij deskundigen 209
10.13 Schriftelijke bescheiden/pv opsporingsambtenaar 211
10.13.1 Pv eigen waarneming opsporingsambtenaar enig bewijs 213
10.13.2 Verschillen tussen opnamen van verhoren en pv’s 213
10.13.3 Pv van buitenlandse opsporingsambtenaar 214
10.13.4 Anoniem pv 214
10.13.5 Onderscheid opsporings-/deskundigenonderzoek 216
10.13.6 Schriftelijk verslag deskundige 217
10.13.7 DNA-rapport 218
10.13.8 Strafblad als bewijs 219
10.13.9 Slachtofferverklaring/vordering benadeelde als bewijs 219
10.13.10 Rapport particulier recherchebureau als bewijs 220
10.13.11 Reclasseringsrapport geen bewijs 220
10.13.12 Verklaring/pleitaantekeningen advocaat geen bewijs 221
10.13.13 Rapport Onderzoeksraad voor veiligheid geen bewijs 221
10.14 Feiten of omstandigheden van algemene bekendheid 221
10.15 Bewijsminima 223
10.16 Onrechtmatig verkregen bewijs 224
10.17 Schakelbewijs 224

11 HET SLACHTOFFER/DE BENADEELDE
11.1 Slachtoffer/benadeelde: inleiding 227
11.2 De bejegening van het slachtoffer en individuele beoordeling 227
11.3 Verwijzing naar instanties 231
11.4 Informatieverstrekking aan het slachtoffer 232
11.4.1 Informeren over rechten en verloop van de zaak 232
11.4.2 Recht op kennisneming en toevoeging van processtukken 237
11.5 Bijstand/vertegenwoordiging/tolk/vertaling 239
11.6 Rechten van naasten van het slachtoffer 240
11.7 Spreekrecht 241
11.8 Schadevergoeding 242
11.9 Herstelrecht, waaronder bemiddeling 251

12 AANGIFTE EN KLACHT
12.1 Aangifte en klacht 253
12.2 Vormvereisten aangifte 253
12.3 Inhoudseisen aangifte 255
12.4 Aangifteplicht 255
12.5 Verplichting tot opnemen aangifte 257
12.6 Aangifte doen van een in het buitenland gepleegd feit 257
12.7 Intrekken aangifte 258
12.8 Ambtshalve vervolgbare strafbare feiten 258
12.9 De klacht 259
16 Inhoudsopgave
12.10 Herstellen gebrekkige klacht 264
12.11 Aangifte opsporingsambtenaar 265

13 HET VOORGELEIDINGS- EN RAADKAMERPV
13.1 Inleiding 266
13.2 Voorlopige hechtenis (algemeen) 266
13.3 Het voorgeleidings- en raadkamerpv 267
13.4 Pv bij opheffing schorsing na overtreding of vluchtgevaar 270
13.5 Eind-pv 270

14 BIJZONDERE OPSPORINGSBEVOEGDHEDEN (BOB)
14.1 Inleiding 272
14.2 Aanvraag pv BOB algemeen 272
14.3 Inhoud van de aanvraag 272
14.4 Uitwerking: aanvraag vordering verstrekking historische gegevens 273
14.5 Pv zelfstandig inzetten BOB 275

15 DOORZOEKING
15.1 De doorzoeking 276
15.2 Het pv aanvraag doorzoeking 276
15.3 Mondelinge vordering doorzoeking 277
15.4 Pv doorzoeking 278

16 CONFRONTATIE
16.1 Confrontatie 280
16.2 Bewijs- of opsporingsconfrontatie 282
16.3 Besluit toepassing maatregelen in het belang van het onderzoek 284
16.4 Verzuim naleving regels confrontatie 285
16.5 Overleg met OvJ over soort confrontatie 285
16.6 Negatieve confrontaties/verdachte in selectie? 286
16.7 Opsporingsconfrontatie als bewijs 286
16.8 Foto’s van de confrontatie processtukken? 287

17 ONTNEMING WEDERRECHTELIJK VERKREGEN VOORDEEL
17.1 Toepassingsbereik art. 36e Sr 288
17.2 Ontneming: bewijsvoering, bewijsmiddelen en bewijskracht 290
17.3 Vaststellen voordeel bij meerdere daders 292

18 BESLAG
18.1 Inleiding 294
18.2 Voorkom overmatig beslag 294
18.3 Aanleiding/omstandigheden aantreffen voorwerp 295
18.4 Omschrijf beslagbevoegdheid en vatbaarheid 296
18.5 Goede aanduiding voorwerp 296
18.6 Omschrijf onder wie voorwerp in beslag genomen is 297
18.7 Schriftelijk afstand doen 297
18.8 Zo snel en zo veel mogelijk afwerken beslag 298
18.9 Overzicht afwerking beslag én restant per beslagene 301
18.10 KVI en bewijs van ontvangst 301

19 PROCESSTUKKEN
19.1 Inleiding processtukken 302
19.2 Sv en processtukken 303
19.3 Besluit processtukken in strafzaken 312
19.4 Bijzondere opsporingsbevoegdheden: art. 126aa Sv 318
19.5 Ontlastend bewijsmateriaal 319
19.6 Afschermen gehanteerde opsporingsmethoden 320
19.7 Kennisgeving aan betrokkene (notificatie) 320
19.8 Bewaring/vernietiging en gebruik gegevens voor ander doel 322

20 DOOR RECHTERS GESIGNALEERDE ONJUISTHEDEN/ VERBETERPUNTEN
20.1 Inleiding 325
20.2 Geuridentificatieproef niet ‘blind’ uitgevoerd 326
20.3 Ontbreken bewijsschakel en overige gebreken/onjuistheden 327
20.4 Onvolledig onderzoek (geen heropening/nader onderzoek) 327
20.5 Schending pressieverbod 328
20.6 Kwaliteit politieonderzoek (tunnelvisie en onvoldoende afstand van bemoeienissen familie slachtoffer) 329
20.7 Klacht ex art. 12 Sv na aangifte tegen politie 329
20.8 Vernietiging bewijsmateriaal zonder machtiging OvJ 330
20.9 Schatting wederrechtelijk verkregen voordeel hennepkwekerij(en) 330
20.10 Tegenstrijdigheden in pv en onder ede afgelegde verklaringen van opsporingsambtenaren 331
20.11 Toetsing betrouwbaarheid verklaring aangeefsters 331
20.12 Niet verstrekken informatie aan rechter 332
20.13 Gebruik verstrekte cocaïne niet in pv 333
20.14 Verschil pv verhoor en woordelijk verslag 334
20.15 Ontlastende CI-info verzwegen 335
20.16 Onjuiste weergave in pv uitkijken camerabeelden 335
20.17 Aanpassing pv om juiste gang van zaken te maskeren 336
20.18 Onjuiste wijze van verbaliseren door opsporingsambtenaren 336
20.19 Twijfel over betrouwbaarheid pv i.v.m. ontbrekende info 337
20.20 Pv opsporingsambtenaren strijdig met camerabeelden 338
20.21 Zedenzaken: diverse voorbeelden 339
20.22 Pressie op zwakbegaafde verdachte 342
20.23 Onjuist uitwerken tapgesprekken 343
20.24 Onvolledig onderzoek verlaten plaats ongeval 343
20.25 Tappen en professioneel verschoningsgerechtigde 344

21 BIJLAGEN
21.1 Kwaliteitsstandaard procesdossier VVC 345
21.2 Checklist van toezicht naar opsporing 362
21.3 Checklist pv van aangifte huiselijk geweld 362

REGISTER 364
DE AUTEUR 371