De Nederlandse centrale overheid heeft in 2006 de plechtige belofte gedaan dat per 2010 haar inkoop voor 100 procent duurzaam zal zijn. De gemeentes houden het bij 50 procent (100 in 2015) en de provincies en waterschappen ook. Een belangrijke belofte. Want die gezamenlijke overheden hebben op jaarbasis meer dan 40 miljard euro te vergeven. En al dat geld duurzaam besteden betekent een enorme stimulans voor de markt om duurzaam te produceren. Voldoet een bedrijf niet aan de criteria die de overheid stelt voor wat duurzaam is, dan kan het diezelfde overheid als klant wel vergeten.
Ergo de vraag: wat is duurzaam? Agentschap SenterNovem heeft zich in opdracht van VROM de afgelopen anderhalf jaar uitgebreid het hoofd gebroken over de criteria voor duurzaamheid die gehanteerd zullen worden. Het gaat daarbij om maar liefst 80 inkoopcategorieën, van openbare wegen en energie tot de catering en papier. Van 16 categorieën zijn de criteria inmiddels bekend; zomer 2009 moet de hele lijst compleet zijn. Een greep uit de criteria: elektriciteit moet duurzaam zijn (volgens de betreffende definitie in de Energiewet van 1998), papier hoeft niet per se FSC (Forest Stewardship Council) gecertificeerd te zijn; de minder strenge Nordic Swan-, Ecolabel- en Milieukeur-certificeringen voldoen ook, en in kantoormeubilair gebruikt textiel mag (o.a.) geen gechloreerde kunstvezels bevatten. Het is maar om u een idee te geven hoe gedetailleerd deze voorschriften in elkaar zitten.
De volgende vraag is nu hoe de overheid haar duurzaamheidsprestaties op het gebied van de inkoop meet. Weet minister Cramer bijvoorbeeld voor hoeveel procent de overheid op dit moment duurzaam inkoopt? "Nee", luidt haar antwoord. " Maar er is in 2006 een nulmeting gedaan naar het duurzaamheidsgehalte van het inkoopbeleid van de overheid en in het eerste kwartaal van volgend jaar komt daarop een vervolgmonitor. Dan zullen we weten waar we op dat moment staan."
Om de beleidsdoelstellingen dichterbij te brengen, worden in het kader van de campagne 100 bijeenkomsten in den lande georganiseerd, om inkopers wakker te schudden en te enthousiasmeren, teneinde hun duurzame inkoopbeleid op de rails te zetten. In de steden is men er al volop mee aan de slag, maar in veel kleinere plaatsen is nog veel werk te verzetten.
Laatste vraag: Ziet het er volgens de mensen in het veld naar uit dat de overheden hun doelstellingen gaan halen? Verschillende aanwezige gemeentelijke vertegenwoordigers, van een Amsterdamse beleidsadviseur tot de burgemeester van het Brabantse Someren, zien hun gemeente het wel redden. Maar de 100 procent van de centrale overheid, daarover heeft men zo z’n twijfels. Een medewerker van inkooporganisatie Pianoo: "Ach, die 100 procent, dat is natuurlijk meer een politieke dan een juridische doelstelling. Het is volgens mij niet eens mogelijk." En als de ministeries dat straks niet halen, hoeven ze dan geen harde parlementaire actie te verwachten? “Nee, het gaat in dit geval denk ik meer om de richting die het op gaat, dan om het uiteindelijke resultaat.”
