In de coachings- en managementwereld wemelt het van het vakjargon dat ook nog eens naar ieders eigen believen wordt gebruikt en geïnterpreteerd. Bewustzijn, vaardigheden, verbeterpunten, aandachtsgericht, enzovoort.
Competentie valt ook binnen dit jargon en dit nu wordt vermoedelijk volgens Marijke Lingsma en Marcel Scholten voor eens en voor altijd gedefineerd als: 'het vermogen om kritisch succesvol gedrag te vertonen. Competenties beschrijven cruciaal gedrag dat onderscheidend bijdraagt aan succesvol functioneren en daarmee aan het realiseren van afdelings/organisatiedoelen.. Kortweg: competenties verwoorden gedragseisen voor succesvol functioneren.' ' 'Om tot deze definitie te komen, is een hoop werk verricht, mede doordat er volgens de auteurs nogal wat 'commotie' is ontstaan naar aanleiding van het vele gebruik van de term 'competentie' en eerdere pogingen deze te definiëren.
Hoe dan ook, aan de hand van acht voorbeelden wordt in 'Coachen op competentieontwikkeling' getracht een leidraad te bieden voor het voeren van coachingsgesprekken met als doel competentieontwikkeling. Dit is verpakt in een handzaam boekje, voor 'bijvoorbeeld in de trein'. Zo volgen we gesprekken met een manager die zelf zogeheten CoCo-gesprekken moet gaan voeren. 'CoCo' staat voor coaching op competentieontwikkeling. Dit lijkt een gooi naar gemeengoed te willen worden, maar daarvoor lijkt het teveel op Cola (of doet het aan Chanel denken).
Ook lezen we de uitgeschreven gesprekken met een manager wiens zelfbeeld niet helemaal overeenkomt met de feedback van medewerkers, over een medewerker van de buitendienst die wat hoger moet scoren op de competentie 'klantgerichtheid' en een leidinggevende die tegen zijn mederwerkers regelmatig wat te kort door de bocht tekeer gaat. Het meelezen met deze gefingeerde gesprekken biedt weliswaar inzicht in wat er zich zoal kan afspelen in deze contexten, maar de weergave leidt soms wel erg af van waar het werkelijk om gaat.
Het gedrag van de coach wordt veel tussen haakjes toegelicht. De bedoeling daarvan is niet geheel duidelijk. Er gaat iets descriptiefs van uit, maar het gaat hier toch echt om de gedachtegangen van de coach in kwestie. Sommige nogal kribbige opmerkingen jegens de gecoachte wekken op z'n zachtst gezegd verwondering op. En zinnen als 'Het lijkt wel maïs die je in een gans wilt stoppen om ganzenlever te 'verbouwen' om aan te geven dat iemand wat al te creatief omgaat met competenties, wijzen op ... hetzelfde.
Dat de coach af en toe fouten maakt, wordt later in het boek wel toegelicht als nuttig: een coach maakt nu eenmaal fouten, maar moet daar wel goed mee omgaan en zijn autoriteit blijven behouden zonder in een wedstrijdsfeer te belanden.
Maar het geheel van 'Coachen op competentieontwikkeling' geeft een breed en toegankelijk overzicht van vele grote en kleine instrumenten, invalshoeken en wijzen van aanpakken in dergelijke gesprekken. De lezer leert wat competenties zoal kunnen zijn, hoe 360-graden feedback werkt, wat het STAR-model is, een Quickspan en wat precies bedoeld wordt als men het heeft over 'het topje van de ijsberg'. Want competenties gaan niet alleen om wat er direct zichtbaar en meetbaar is, het gaat ook altijd om de onderliggende overtuigingen en emoties van de mensen.
Met achterin een begrippenlijst en toelichting en een uitgebreid competentieprofiel voor coaches zoals dat door de Stichting Coach! wordt gehanteerd, is het een geslaagde leidraad en informatiebron voor coaches en managers.
