Mindfulness

Mindfulness is een eeuwenoude methode die zijn oorsprong vindt in de boeddhistische meditatie. De methode is in de westerse gezondheidszorg sterk in opkomst vooral in de behandeling van (psycho)somatische klachten. Steeds vaker wordt mindfulness toegepast in behandel- en trainingsprogramma's, bijvoorbeeld mindfulness in combinatie met cognitieve gedragstherapie of stressreductie. Hulsbergen beschrijft in 'Mindfulness, de aandachtsvolle therapeut' zowel de praktische kant van mindfulness als de wetenschappelijke kant. Het boek kent dan ook twee gedeelten: de (wetenschappelijke) achtergrond en de praktische toepassing in de therapeutische praktijk. Het eerste deel over de wetenschappelijke achtergrond geeft Hulsbergen een beschrijving van de oorsprong van mindfulness en van de interventiemethoden die gebruik maken van principes uit de mindfulness. In hoofdstuk 3 van dit deel gaat ze in op het wetenschappelijk onderzoek dat op dit gebied gedaan is. Een wat lastig hoofdstuk om te volgen als u geen onderzoeksachtergrond hebt omdat de auteur in een kort bestek de stand van zaken in de wetenschappelijke theorievorming over mindfulness en de verschillende meetinstrumenten beschrijft. Het is hierdoor een wat theoretisch hoofdstuk met een conclusie dat er vrij weinig kwalitatief goed onderzoek is gedaan naar de effecten van mindfulness. In deel twee beschrijft de auteur de mogelijkheden om mindfulness te integreren in de praktijk van de psychotherapie. Zij doet dit vanuit de verschillende fases in het gedragstherapeutisch proces en maakt dit inzichtelijk met een aantal verhelderende voorbeelden. Hulsbergen komt aan het eind van dit hoofdstuk tot de conclusie dat mindfulness zeer geschikt is om bij de cliënt een bewustwordingsproces op gang te krijgen,wat weer mogelijkheden biedt tot aanvaarding en verandering van de situatie. In het hoofdstuk is een aantal oefeningen opgenomen die u als therapeut direct kunt gebruiken als u enige basiskennis heeft van mindfulness. Als u geen achtergrondkennis heeft zijn de oefeningen waarschijnlijk iets te summier beschreven, maar dat kan worden ondervangen met bijvoorbeeld de boeken van Edel Maex als aanvulling bij 'Mindfulness, de aandachtsvolle therapeut' te lezen. In dit deel gaat de auteur ook dieper in op het verschil tussen mindfulness als interventiemethodiek en interventies als cognitieve therapie, focussen en ontspanning. De auteur geeft verschillende tips om deze interventies naast elkaar te gebruiken. Dit is direct in de praktijk toepasbaar. Hoofdstuk vijf gaat (nog) dieper in op de toepassingsgebieden van mindfulness in de psychotherapie. Met daarin een paragraaf met aandacht voor contra-indicaties en een overzicht van het effect van mindfulness. Onder het motto 'goed voorbeeld doet goed volgen' beschrijft de auteur in het laatste hoofdstuk de voordelen van het beoefenen van meditatie door de therapeut. Ondersteund door de uitkomsten van onderzoeken komt Hulsbergen tot de conclusie dat meditatie-ervaring bij de therapeut positieve effecten heeft op de therapeutische relatie, het behandelresultaat, (tegen)overdracht en zelfzorg. Het boek wordt afgesloten met een aantal meditaties en een literatuurlijst om u verder te verdiepen in het onderwerp. Al met al vind ik het een aanbevelenswaardig boek voor iedereen die in een therapeutische relatie mindfulness wil gaan toepassen en door één boek te lezen op de hoogte wil zijn van de mogelijkheden van mindfulness. Daarbij levert het boek een aanzet voor het gebruik van mindfulness als een evidence-based interventiemethode. Hier kunnen we als therapeuten ons voordeel mee doen.