Ik ben ex-basketbalcoach, als sportcoach bekend in de Nederlandse en ook wel de internationale sportwereld. Ik heb veel en grote nationale en internationale successen meegemaakt met mijn teams. In 2004 werd ik op het jaarlijkse Sportgala verkozen tot Sportcoach van het Jaar. Winnen is in de sportwereld, maar ook daarbuiten, het ultieme bewijs van je competentie (lees: werkwijze).
Ik was helemaal niet van plan een boek te schrijven maar op aandrang van PSV-directeur Toon Gerbrands is het er toch van gekomen. Op 16 oktober 2020, mijn 80e verjaardag, kwam het boek uit. Ik heb er geen spijt van...
Elk sportteam, elke organisatie, maar ook elk individu krijgt in zijn bestaan te maken met grote tegenslagen, zeg maar de neerwaartse spiraal (crises). In de sport is er zeer weinig literatuur over deze neerwaartse spiraal, elke keer wordt een coach hierdoor weer verrast en hij/zij komt niet verder dan wat symptoombestrijding. Pappen en nathouden.
Mijn boek gaat over mijn werkwijze als coach in het algemeen in het licht van de crisisbestrijding. De logische les is: voorkom de crisis. Maar het boek bevat ook waarheden of parallellen over crises voor andere organisaties en zelfs de maatschappij. Hoewel een sportteam van tien man natuurlijk niet zo gecompliceerd is als een grote organisatie kan het juist daarom wél gezien worden als een ideaal-model (een vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid), de start van een grondige analyse.
Een sportcoach van teams behoort twee kerncompetenties te hebben. De eerste is de sportspecifieke kennis, de tweede is de kennis van het omgaan met mensen. Over deze laatste competentie gaat dit boek en dat is nu net wat ook elke leider in elke organisatie moet beheersen: Human Relations Management gezien door de ogen van een sportcoach.
Het boek begint met de symptoombestrijding van een crisis, met als belangrijkste twee psychologische symptomen (pessimisme en negativisme) en ook een sociaal-psychologisch symptoom (het uiteenvallen van het team in louter individuen).
Maar met de symptoombestrijding is het kwaad al geschied. Daarvóór moet het eigenlijke werk al gedaan zijn, namelijk het voorkómen van de symptomen en daarbij aansluitend het voorkómen van de crisis. Dat doe ik door een positieve teamcultuur te creëren: de cultuur van de goede gewoonten.
Natuurlijk functioneert een organisatie niet altijd hetzelfde maar beweegt zich altijd in een golfbeweging langs een gemiddelde. Niets verontrustends, dat komt vaak door toevallige factoren. Een neerwaartse spiraal is veel meer dan een golfbeweging naar beneden, het is een vrije val. Welnu, de achterliggende gedachte van de cultuur van de goede gewoonten is dat er dan nooit zo'n diepe en langdurige val zal ontstaan.
Een centrale plaats in het boek (en dus ook in mijn boodschap) neemt de vertrouwensrelatie in. Wat is het en hoe ermee omgaan? Maar ook conflict- en probleemhantering en talrijke andere aspecten komen aan bod.
Natuurlijk zijn er grote verschillen in de omgang met mensen tussen de sportwereld en de alledaagse werkelijkheid, de juridische werkelijkheid, de politieke werkelijkheid en de werkelijkheid in het bedrijfsleven. Dat is geen reden om in je eigen, nauwe wereldje te blijven. Het boek dwingt tot nadenken over die verschillen. Het dwingt na te denken over optimale samenwerking en winnen.
Over Ton Boot
Tijdens zijn actieve loopbaan kreeg Ton Boot de bijnaam ‘de Kampioenenmaker uit Schoorl’. In zijn 23 seizoenen als basketbalcoach op het hoogste niveau in binnen- en buitenland eindigde Boot met zijn teams alle 23 seizoenen als eerste, tweede of derde in de competitie. Zijn teams stonden 19 keer in de finale van de play-offs en werden 14 keer landskampioen.
