Tijdens zo’n tocht is er ruimte om te mijmeren en terug te kijken op het afgelopen jaar. Ik stel mezelf dan drie vragen: Wat heeft me plezier en energie gegeven? Ben ik tevreden met wat ik doe en wie ik ben? Welke route zie ik voor me het komende jaar en de jaren daarna? Een bergtocht is voor mij een avontuur waarin ik mezelf beter leer kennen.
Veranderen van organisaties is ook een avontuur, net als een bergtocht door een onbekend landschap. Het is als een ongeorganiseerde reis waaraan je goed voorbereid begint. Tijdens een avontuurlijke tocht is een kaart is behulpzaam om je weg te vinden. Maar de kaart is niet het landschap. Het landschap is kleurrijker, impressiever, grilliger ook. En wat zeker niet op je kaart staat, is het weer, maar tijdens de tocht maakt het weer toch veel uit. Een stralende dag plaatst het hele landschap in een helder perspectief en biedt de mooiste vergezichten. Een bewolkte en regenachtige dag ontneemt je het uitzicht en het zicht op het pad. Het kan guur zijn en zin om te rusten heb je niet in dit weer. Toch heeft zo’n dag met ontberingen ook zijn charme, meestal achteraf. Het gaat tijdens zo’n tocht niet zozeer om de bestemming als wel om het avontuur zelf, die plezier geeft en waar je kunt genieten van nieuwe vergezichten.
Tijdens wandelingen door de natuur en tijdens veranderingsprocessen in organisaties krijg ik allerlei ideeën. Die schrijf ik op in een klein notitieblokje. Die ideeënrijkdom is waardevol. Sommige reflecties zijn prachtig om er een kort verhaaltje over te schrijven die als column verschijnen. Andere ideeën leiden tot nieuwe publicaties die uitgebreider zijn. Thuis ga ik er echt voor zitten om het verhaal te schrijven. Zo zijn de verhalen ontstaan in het boek Verandermanagement in 2 lessen. Het gaat om 28 reisbelevingen door allerlei organisatorische landschappen. Een klein geheim: de werktitel van mijn nieuwe boek was ‘Jaap is een beetje dom’, want een tikje naïef was ik soms wel tijdens mijn reizen door organisatieland. Soms kwam ik ook onverwachte obstakels tegen in veranderingsprocessen, maar altijd was er ook een uitweg te vinden. In turbulente tijden lijkt veranderen nog het meest op het zoeken naar doorwaadbare plekken in een snelstromende rivier. Als ik alle reisbelevingen teruglees kom ik tot de ontdekking dat je iedere keer weer jezelf ziet, alleen tegen een andere achtergrond.
Over Jaap Boonstra
Jaap Boonstra is hoogleraar ‘Organisatiedynamiek’ aan Esade Business School in Barcelona, hoogleraar ‘Organisatieverandering’ aan de Rotterdam School of Management, en kerndocent bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Als onafhankelijk adviseur ondersteunt hij organisaties in hun ontwikkeling. Hij schreef meerdere boeken over organisatieverandering, organisatiecultuur en leiderschap.