De actuele ontwikkelingen op het gebied van leiderschap in Nederland waren in 2011 onderwerp van het jaarlijkse congres van tijdschrift M&O. Voor uitgeverij Kluwer was dat opnieuw aanleiding de congresbijdragen te bundelen in boekvorm: 'Leiderschap in organisaties'.

Piramidale organisaties hebben hun nut gehad en ons zeker geen windeieren gelegd. Zij zijn echter te inflexibel en te traag om met de complexiteit en dynamiek van de huidige samenleving om te kunnen gaan. Ook belemmeren zij innovatie. Of, zoals Eric Koenen het zo mooi schrijft: 'Wie piramides bouwt...krijgt mummies.' Hij ontwikkelde een alternatieve, metaforische manier van denken over organiseren die hij de Atomiumorganisatie noemt.

Ook last van de energiecrisis die in de traditionele organisatievormen rondwaart? Op zoek naar een uitweg? Lees dan 'We hebben er zin in!' Zin is de brandstof waar organisaties op lopen. Over dit onderwerp is in de breedte nog maar weinig gepubliceerd. Hans van der Loo heeft het fenomeen zin uitgebreid bestudeerd en zijn bevindingen vastgelegd in een handboek.

Cultuurverandering wordt tegenwoordig niet meer gezien als een geplande aanpak om gedrag van managers en medewerkers binnen een organisatie te veranderen. Succesvolle organisaties op dit terrein gebruiken de term cultuurverandering niet en zien ook af van geprogrammeerde gedragsverandering. Zij leggen juist de nadruk op de identiteit van de organisatie, de achterliggende aannames en het organisatieconcept. De cultuurverandering is geen doel op zich, maar is gericht op het realiseren van het idee achter de organisatie en het creëren van waarde voor de afnemers.

Een meesterlijk verhaal! Eigenlijk zegt dit al genoeg maar dat is feitelijk ook waar het om gaat. Het boek 'No story No Glory' van Theo Hendriks gaat over het belang van storytelling en is wat mij betreft een juweeltje. Belangrijkste conclusie is dat verhalen vertellen gaat over emotie, eenvoud en authenticiteit en dat individuen en organisaties, in het tijdperk van camouflagegedrag en managersjargon, hier baat bij kunnen hebben. Het boek komt op één van de meest prominente plaatsen in mijn boekenkast te staan.

Peter Bakker wordt geroemd als leider, maar toch is het met TNT Post uiteindelijk niet goed gegaan. Volgens Arjan Eleveld komt dit doordat slechts twee van de drie FIT-factoren aanwezig waren, maar de derde niet. En bij succesvolle organisaties, zoals DSM en AMSL, zijn alle drie op orde.

Het boek Organisatieontwikkeling met Theory U van Esther de Haan en Eva Beerends wordt gepresenteerd als ‘een mooie tool in de gereedschapskist van organisatiecoaches, consultants en trainers die bezig zijn met organisatieontwikkeling’. En dat is het ook. Maar wel met één niet onbelangrijke voorwaarde: de lezer moet de ideeën achter Theory U onvoorwaardelijk omarmen. En dat is niet altijd even gemakkelijk.

De zaken- en managementwereld is er een van afkortingen. ROI, SMART, MAGIE… Wie ooit een managementboek ter hand heeft genomen, zal met een of meerdere, al dan niet geforceerd gezochte acroniemen kennis hebben gemaakt. Arjan Eleveld voegt aan de reeds lange lijst de kekke afkorting FIT toe: Focus, Involvement en Trust. Volgens Eleveld zijn dat de drie pijlers van een succesvolle organisatie. Een organisatie moet net als het individu fit zijn om tot grootse prestaties te komen.

Je komt wel eens boeken tegen die je van begin tot eind glimlachend leest. Dit door de inhoud in combinatie met herkenning met de eigen praktijk. Het boek 'Echte kerels doen het anders, De opkomst van de shecisionmakers' is zo'n boek. Het is geschreven door iemand waar de passie voor dit onderwerp van afstraalt. Geen wetenschappelijke verhandelingen of zware theoretische onderbouwingen, maar een blik vanuit de praktijk die erg herkenbaar is en waar het belang van de 'female touch' wordt benadrukt. Hierbij houdt de auteur Paul van Loon de huidige generaties 'mannelijke' managers feitelijk een hele grote spiegel voor, die de pijnpunten op nauwkeurige wijze blootlegt. Een boek naar mijn hart en een absolute must voor eenieder die wil anticiperen op de toekomst en het lef heeft uit de eigen comfortzone te stappen.

Weer een boek over leiderschap? Dat is de titel van het eerste hoofdstuk van 'Leiderschap: feiten en fictie'. Jo Caris legt uit dat leiderschap veel meer dimensies heeft dan de afgelopen decennia is beseft. Hij brengt de verschillende aspecten samen in een driedimensionale 'managerial cube', waarin de functies van leiderschap in gradaties worden weergegeven. Op zo'n manier wordt het duidelijk dat verschillende soorten leiderschap in verschillende situaties noodzakelijk zijn. Eén oplossing voor alle kwalen bestaat niet.