Op de achterkant staat beschreven dat het boek een inspirerende expeditie is naar de toekomst en gericht is aan lezers die daar nieuwsgierig naar zijn. Er wordt een beeld geschetst van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw. Ook worden voorbeelden aangedragen van hoe we een wereld kunnen creëren waar we allemaal naar verlangen.
Toen ik het boek in handen kreeg, schrok ik in eerste instantie van het aantal bladzijden (383). Het is een dik boek. Maar dat bleek mee te vallen, wel lijvig maar het is eenvoudig om het gefaseerd door te nemen aan de hand van de verschillende thema’s per hoofdstuk. In totaal bestaat het uit zes hoofdstukken met aansprekende koppen als ‘scenario’s voor de aandienende toekomst; ben jij een optimist, pessimist of een realist?’.
Volgens de auteurs zijn er drie wereldwijde ontwikkelingen waarvan we als mens in de war raken en in de stress schieten. Stress wordt door hen gezien als de epidemie van de 21ste eeuw. De schrijvers spreken over de exponentiële technologie – voorbij ons voorstellingsvermogen. Wanneer je leest over innovatieve en lerende organisaties, dan lees je over organisaties en mensen die de meeste kans hebben om in turbulente tijden kansen te benutten die anderen zien of herkennen. Het zijn bedrijven en mensen die zich continu aanpassen aan verandering, die niet bang zij voor disruptie. Deze technologie vraagt om een behoorlijk aanpassingsvermogen van mensen en organisaties. Het is bijna niet meer bij te benen, en dat zorgt voor stress met een slopend effect op het lichaam.
Het boek beschrijft vier scenario’s voor de toekomst. Er wordt onder andere geschreven over de scenario’s voor pessimisten, realisten en optimisten. Ik kies het scenario van de optimist, die kansen ziet in de toekomst. Ik pak er een paar thema’s uit die worden genoemd.
Het eeuwige leven in zicht. Niemand kijkt er misschien van op dat de mens in de nabije toekomst een levensverwachting heeft van meer dan 150 jaar. In 2033 zijn mensen van 85 lichamelijk en geestelijk zelfs vaak vitaler dan 60-jarigen waren aan het begin van deze eeuw.
Vooruitgang die voor meer welzijn zorgt. We zijn er in 2033 per saldo op vooruit gegaan. Iets minder welvaart en iets meer welzijn. Fysiek zwaar werk is er straks niet meer. En als het werk wel door mensen wordt uitgevoerd, worden ze ondersteund door exo-skeletten. Deze zijn draagbaar en kunnen we zelf aansturen. Daar waar de fysieke belasting hoog is, wordt steeds meer machinaal en met robots gedaan.
Duurzaam bouwen levert meer op. De techniek heeft in 2033 het heft stevig in handen. Duurzame gebouwen zijn vanwege hergebruikte materialen veel goedkoper. Vanaf 2028 worden er uitsluitend nog bouwvergunningen afgegeven voor gebouwen die 100% energieneutraal zijn, meer dan 50% van hun eigen afval recyclen en volledig in hun eigen energie kunnen voorzien.
Meer preventie en meer kopzorg. De bevolking vergrijst en 7 miljoen mensen hebben een chronische ziekte. De druk op de zorg is enorm en de financiële en personele tekorten zijn structureel. Medische innovaties hebben meer kwaliteit geleverd, maar ook meer kosten. Er ontstaat behoefte aan adviseurs die helpen bij het beter aanwenden van het geld.
Robots opereren zelfstandig. Zorgverleners zijn minder terughoudend geworden met het inzetten van innovaties en de angst voor slimme technieken en digitalisering heeft plaats gemaakt voor het besef dat hiermee beter zorg en communicatie tot stand zal komen.
Geen volle wegen meer. Er zullen steeds minder volle wegen zijn. Er worden uitsluitend nog elektrische auto’s verkocht en meer dan 80% van de verkochte auto’s na 2034 rijdt autonoom. Een enkeling rijdt op waterstof maar de toekomst behoort toe aan de zon en elektrisch rijden.
Dit boek brengt verschillende stromingen en denkrichtingen samen met als doel mensen te inspireren om uit hun ‘winterslaap’ te komen en bij te dragen aan het creëren van een wereld die we onze kinderen gunnen. Angst en onzekerheid kunnen verlammend werken. We kunnen zozeer schrikken van wat ons allemaal te wachten staat, dat we ofwel gaan ontkennen ofwel gaan negeren. Zeker nu we middenin de coronacrisis zitten, is het niet gek dat mensen zich onzeker voelen. Deze crisis brengt een omwenteling en een maatschappelijke verschuiving.
De samenleving kantelt volgens Zevenbergen en Veltenaar van een verticaal geordende samenleving naar een horizontale en decentrale bottom-up samenleving. Met verbanden zoals gemeenschappen, coöperaties en virtuele en fysieke netwerken. Verder kantelt de structuur van de economie van centraal naar decentraal en digitaal. En ook de macht kantelt. Een nieuwe orde dient zich aan van onderop. Macht wordt ook gevormd door het vermogen om je slim, snel en adequaat te organiseren en door voortdurend in te spelen op veranderingen.
Ons brein is van oudsher gericht op stabiliteit en continuïteit. We worden door de omwenteling gedwongen om contra-intuïtief te gaan denken en handelen. We moeten beseffen dat deze omwenteling o.a. gekenmerkt wordt door chaos, turbulentie, onrust, massaontslagen, toenemende werkloosheid en een toename van conflicten. Ons gedrag, dat zouden we toch moeten kunnen veranderen? De kunst is om in turbulente tijden te leren houden van onzekerheid. Je moet dansen met je angst en hem tot je bondgenoot maken, omdat angst je nieuwgierigheid prikkelt.
Kan er iets goeds ontstaan uit deze chaos? Jazeker, want we weten dat grote veranderingen alleen kunnen ontstaan en tot een goed einde kunnen komen als ze geboren zijn in totale chaos. Orde scheppen doe je door te werken aan zaken als harmonie, evenwicht, dankbaarheid, gemeenschap, gezondheid en welzijn.
Het boek geeft aan het einde nog extra aandacht aan de mens. Mensen zullen een belangrijke rol blijven vervullen bij het creëren van de toekomst. De term ‘Human resources’ zouden de schrijvers graag willen vervangen door ‘Human being’. HBM is het ontdekken, reflecteren en ontwikkelen van ons potentieel. Ze vinden dat menselijke omgang op gelijkwaardige basis de toekomst heeft. We maken als mens allemaal deel uit van dezelfde gemeenschap. We zijn samen als mens, als human being.
De kern van de managementfilosofie van Human Being Management is de ‘circle of change’. Dit proces gericht op persoonlijke ontwikkeling en kent vier stappen: zelfreflectie van je potentieel (wat kun je nog meer, waar ben je nog meer erg goed in?), bewustwording (je potentieel kennen, het willen benutten), beslissingsruimte krijgen (ruimte om je potentieel in te zetten), en verantwoordelijkheid (de vrijheid om actie te ondernemen om meer bij te dragen aan de doelen van de organisatie).
Wanneer ik het boek in mijn gedachte de revue laat passeren, houd ik er een positief gevoel aan over en maakt het mij nieuwsgierig naar hoe de wereld er de komende jaren daadwerkelijk uit zal gaan zien. Het is afwachten of scenario’s en voorspellingen uitkomen. De schrijvers dragen in mijn ogen de boodschap uit dat je als mens en professional het beste kunt omgaan met de veranderingen om je heen door met een open mind en vertrouwen in jezelf op de situatie in te spelen. Ik ervaar dat in deze tijd van corona duidelijk wordt dat niks zeker is in het leven en dat veerkracht, creativiteit en flexibiliteit essentiële eigenschappen zijn voor de toekomst.
Corinne Klaver werkt bij Expand.nl
Over Corinne Klaver
Corinne Klaver is Talent Acquisition & Development Consultant bij Expand.
