Als jong ventje wist ik al dat het goed mis is met deze wereld. Mijn vader reisde als buitenlandjournalist de aardkloot rond en kwam niet alleen met cadeautjes, maar ook met verschrikkelijke verhalen thuis. Mijn moeder stond er een tijdje op dat we ook af en toe een boterham zonder beleg aten om stil te staan bij de luxe waarin wij leven. En mijn grote popheld Michael Jackson nam mij met ‘We are the world’ mee in de strijd tegen doodhongerende kinderen.
Zelf volwassen bezocht ik eerst als journalist en later als storyteller bij International Justice Mission de sloppenwijken van onder andere Johannesburg, Nairobi, Mumbai en Manilla. Armoede, een om zich heenslaande aidsepidemie en grof seksueel geweld tegen de allerarmsten. Zaken waar we thuis alleen maar via de media mee te maken kregen. Al voerde het binnenlands – veel kleiner– nieuws toen en nu de boventoon.
Toch schrok ik bij het lezen van Once Upon A Future. De aarde is naar de knoppen… en dan zeg ik het netjes. En ergste nog: wij mensen zijn hier zelf schuldig aan. Maar, zo betogen Ruud Veltenaar en Leen Zevenbergen, we kunnen het tij nog keren. Hiervoor is wel een 'totale reset' van ons denken nodig. 'Een omwenteling van onszelf. Zodat we transformeren van een homo economicus naar een homo verus, de waarachtige mens.'
Want een ding wordt in het bijna 400 pagina’s dikke werk duidelijk: onze drang naar geld, veel geld en het liefst zo snel mogelijk, heeft een ecologische, een sociaal-economische en spiritueel-culturele crisis tot gevolg. Niet voor niets wordt in de eeuwenoude Bijbel de mammon al de grote afgod genoemd. En als we iets weten van afgoden, is het wel dat zij niet geven, maar nemen. Nemen, alles wat ons lief is.
Tijd voor de homo verus dus, de waarachtige mens. En dat is volgens de auteurs 'de mens die zijn verantwoordelijkheid neemt en draagt in een onderling verbonden wereld.' Of zoals New York Times columnist David Brooks het in zijn laatste boek beschrijft, hij die de ‘tweede berg’ bewandelt. Iemand die de vraag blijft stellen of hij een bijdrage kan leveren, hoe klein ook.
Het boek van Veltenaar en Zevenbergen is zo’n bijdrage. Of, zoals ze zelf mooi beschrijven 'een morele verplichting'. Want al is het allerminst leuk te lezen hoe de rijken rijker worden ten kosten van de armen die armer worden, en hoe ons eens mooie aardkloot naar de Filistijnen wordt geholpen, we kunnen ons simpelweg niet langer veroorloven onze kop in het zand te steken. We moeten en kunnen nog verschil maken.
Hoe? De auteurs stellen hun hoop niet zozeer op de politiek, maar op het bedrijfsleven en op ons individuen. Zo zullen we de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) moeten omarmen en onderzoeken hoe wij als bedrijven en ieder persoonlijk hier invulling aan kunnen geven. Of, zoals de auteurs hun boek Once upon a future afsluiten: 'If it is to be, it is up to me.'
En nee, dit is niet gemakkelijk. Maar wanneer we ons niet kapot willen schamen wanneer ons nageslacht vraagt waarom we het niet eens geprobeerd hebben, zullen we niet alleen onze mindset moeten veranderen, maar ook ons gedrag.
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij heeft trainingen en coaching op het gebied van (persoonlijk) leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling. www.hjkamsteeg.nl
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie
