Om die hypothese te toetsen voerde Karolien Koolhof gesprekken met dertig introverte leiders wereldwijd en schreef daar het boeiende en uitgebalanceerde Introvert leiderschap over, met als sprekende ondertitel ‘De stille kracht van de introverte leider'. De auteur werkte zelf als introvert bij diverse media in leidinggevende functies en is daarna haar eigen adviesbureau begonnen, Quiet Quality. Haar boek is een uitvloeisel van haar MBA-studie waarvoor ze onderzoek deed naar introvert leiderschap.
Koolhof vlecht kleine citaatjes uit haar gesprekken door het boek heen, wat tot een mooi gevarieerd palet aan illustraties leidt. Bovendien staan er nog twaalf korte portretten in van introverte mensen in uiteenlopende functies, van operazangeres en directeur van een zorgverzekeraar tot hoogleraar. Hun unieke verhalen zijn bedoeld als inspiratiebron.
Wat kenmerkt nu precies introverte leiders? Dat wordt systematisch uitgewerkt, door eerst introversie toe te lichten en daarna in meer detail te kijken naar leiderschap. Koolhof gaat op zoek naar een adequate definitie en formuleert die uiteindelijk zelf: een introvert is iemand die oplaadt door alleen te zijn, die kleinere groepen prefereert boven grote gezelschappen en die meestal iets meer tijd nodig heeft om zich een oordeel te vormen. Dat oordeel is dan vaak wel beter doordacht en afgewogen, voeg ik eraan toe.
Het blijkt een kwestie van perspectief te zijn, waarbij ook cultuurverschillen meespelen (zie de welbekende dimensies van Hofstede). Introverte leiders plaatsen zichzelf niet op de voorgrond, kunnen goed luisteren, geven anderen ruimte en verantwoordelijkheid. Via diepere gesprekken bouwen ze betere relaties op met hun medewerkers, om zo het beste uit het team en de samenwerking te halen. Bekende introverten zijn Bill Gates, Elon Musk en Arianna Huffington; ook de Good to Great-leiders van Jim Collins passen in dit rijtje.
Samenwerken met introverten vraagt om andere kwaliteiten. Laat hen in hun waarde, respecteer hun autonomie en rust, ook in vergaderingen. Heb aandacht voor verschillende communicatiestijlen. Niet verwonderlijk dat lawaaiige kantoortuinen niet de favoriete werkomgeving zijn van introverte mensen; het huidige thuiswerken past beter bij hen, al moet dat weer niet tot een isolement leiden. En introverte medewerkers willen graag gewaardeerd worden om hun kwaliteiten en expertise.
Om te zorgen voor een werkelijk inclusieve werkvloer is nog wel wat meer nodig. Vaak gaat het daarbij (primair) om gender en herkomst, maar Koolhof pleit ervoor om ook op persoonlijkheidskenmerken te letten omdat ook daarin een balans wenselijk is. Diversiteit is geen kwestie van een snelle training, het vergt een lange adem.
Uiteindelijk moeten we introversie koesteren, niet ontmoedigen of afleren, is haar boodschap. En leiderschap verdient een reframing, niet voor niets noemen een aantal geïnterviewden gedeeld of gespreid leiderschap als hun ideaal. Introverten verdienen meer ruimte om op te laden en hun ideeën te kunnen delen. Want, zoals een van de leiders zei: ‘Extraverten handelen sneller. Maar introverten hebben meer oog voor het onheil dat eraan komt.' Dat kun je natuurlijk beter voor zijn! Daarnaast hebben introverte leiders nog veel meer kwaliteiten, zoals Koolhof mooi illustreert in Introvert leiderschap.
Wie over dit onderwerp meer wil lezen kan ik - naast Introvert leiderschap - verwijzen naar het mooie boek van Susan Cain, Stil. De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen.
Over Rogier van der Wal
Rogier van der Wal is classicus, filosoof en bestuurskundige. Sinds 1 september 2022 is hij lector Ethisch werken bij Fontys Hogeschool in Eindhoven. Hij is daarnaast fellow bij de Thorbeckeleerstoel aan de Universiteit Leiden.
