Iedere dag bevinden we ons in situaties waarin we 'nee' moeten zeggen tegen mensen van wie we afhankelijk zijn of mee samen werken.. Het woord 'nee' is misschien wel het belangrijkste woord in ons gehele vocabulaire. Tegelijk is het goed 'nee' zeggen buiengewoon lastig. De reden darvoor is simpel: we willen het contact niet laten schieten, we willen de relatie niet onder spanning zetten, of we zijn bang voor de ander. In essentie ligt de moeilijkheid bij 'nee zeggen' bij de spanning die er bestaat tussen gebruikmaken van je kracht en zorg dragen voor de relatie. Volgens William Ury bestaan er drie manieren om dit dilemma, dus 'kracht versus relatie', aan te pakken. 1. Aanpassen: we zeggen 'ja', terwijl we eigenlijk 'nee' willen zeggen. 2. Aanvallen: we maken gebruik van onze kracht zonder te letten op de relatie. 3. Vermijden: we zeggen helemaal niets. Deze drie mogelijkheden gaan doorgaans in elkaar over en resulteert in een domino-effect. Deze mogelijkheden hebben dus zo hun schaduwkanten.
Ury geeft in zijn boek 'De kracht van Nee!' de oplossing: een positief 'nee'. Voor een positief 'nee' moet je afstand nemen van de gebruikelijke veronderstelling dat je gebruik kunt maken van je kracht om te krijgen wat je wilt hebben, of dat je gebruik kunt maken van de relatie. Wat werkelijk nodig is, is dat je van beide tegelijkertijd gebruik maakt. Je dient met de ander een constructieve en respectvolle confrontatie aan te gaan. Een positief 'nee' is kortom een 'Ja! Nee. Ja?' Het eerste 'ja' geeft uitdrukking aan je belangen, het 'nee' verwijst naar je kracht, en het tweede 'ja' staat voor de relatie. Een positief 'nee' zorgt op die manier voor een evenwicht tussen kracht en relatie en bevordert tegelijk je belangen. Let hierbij ook op het verschil tussen het eerste 'nee' en het tweede 'ja'. Het eerste 'nee' is als het ware intern gericht. Het is een bevestiging van je belangen. Het tweede 'ja' is extern gericht. Het is een uitnodiging aan de ander om tot een akkoord te komen dat aan je belangen tegemoetkomt. 'De kracht van NEE!' is opgebouwd uit drie delen. Deel I beschrijft hoe een positief 'nee' moet worden voorbereid, deel II maakt duidelijk doe je een positief 'nee' moet presenteren, en deel III laat zien hoe je daarop verder borduurt door de weerstand van de ander tegen jouw 'nee' om te zetten in aanvaarding. Aan elk van deze stadia worden drie hoofdstukken gewijd. Het eerste concentreert zich op je onderliggende 'ja', het tweede op je 'nee' tegen het verzoek of gedrag van de ander. Het derde op jouw 'ja' tegen een positief resultaat. 'Nee zeggen' is een algemeen menselijke handeling, maar de taal waarin we dat doen, is natuurlijk cultureel bepaald. Ury benoemt in zijn boek 'De kracht van NEE!' praktische en universele principes, dus los van culturele of functionele context of levensomstandigheden. Thuis, op het werk of in de maatschappij
Over Jaap Hollaar
Jaap Hollaar MBA is Hoofd Stafbureau Facilitaire Zaken bij het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Goeree-Overflakkee (ISGO) en heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland te Buren.
