Het nieuwe boek van Boonstra gaat (natuurlijk) over organisatieverandering. Als hoogleraar, auteur en adviseur weet hij als geen ander de theorie en praktijk te verbinden. Hij combineert dit met de bijzondere gave om mensen die veranderingen in organisaties willen realiseren te inspireren om zich (verder) in het vak te verdiepen. Want veranderen is een vak en over dat vak gaat dit boek.
Je leest over 28 verschillende veranderingsprocessen en krijgt zo een rijk beeld van wat er zoals speelt in organisaties. Je leest over hoe je veranderingen in gang zet, wat je vervolgens tegenkomt, wat veranderen voor hordes en puzzels opwerpt, wat energie geeft, wat bizar is en last but not least wat veranderen met mensen doet en van mensen vraagt. En er zit veel in van Boonstra zelf, wie hij is, hoe hij kijkt en wat hij doet. Want de verhalen komen allemaal uit zijn eigen praktijk en ervaring.
Het leuke van 'Verandermanagement in 28 lessen' is dat het een verzameling losse verhalen over verandering is, maar ook weer niet. Er zit structuur in doordat de verhalen geordend zijn naar het verloop van een verandering. Elk van de 28 verhalen beschrijft een verandering en bevat een leerervaring. En elk van de verhalen gaat over de praktijk.
Ten slotte gaan de verhalen over hoe Jaap te werk gaat als veranderaar. Hij wisselt daarbij af tussen professionele en meer persoonlijke bespiegelingen.
Het boek leest als een trein. En je kunt het trouwens ook lekker in de trein lezen. De losse verhalen zetten je aan het denken en dan is het prettig om uit het raam starend je af te vragen waarom het eigenlijk zo moeilijk is. Terwijl als Jaap het vertelt het juist zo makkelijk lijkt. Of toch niet? Dit is precies waar dit vak vaak over gaat: ogenschijnlijk of uiteindelijk eenvoudig, maar het in de praktijk ook voor elkaar te krijgen zeker niet makkelijk. Daarom geef ik het boek ook vijf sterren, hoewel ik ook twee wat kritiekpuntjes heb.
De reismetafoor die Jaap gebruikt in het boek spreekt me erg aan. Die raakt mij persoonlijk omdat ik dol ben op reizen. Professioneel vind ik dat reizen als metafoor heel mooi weergeeft waar veranderen over gaat. Zeker als het gaat over de avontuurlijke reis zoals Jaap die beschrijft of de trektocht zoals Wierdsma 'm noemt. Hou je van vooraf afgesproken arrangementen en verzorgde busreizen, dan kun je beter een ander boek pakken.
Ten tweede vind ik de vele voorbeelden prachtig omdat die in hun soms ogenschijnlijke eenvoud laten zien wat ik als een van de essenties van dit vak beschouw. Hans Vermaak noemt dat mooi plezier beleven aan taaie vraagstukken. Ik zie het graag als stevig puzzelen en komen tot afgewogen keuzes om stapjes te vooruit te komen.
Jaaps verhalen staan bol van de inspiratie om je tanden in verandering te zetten en gebruik te maken van de reizen die hij al heeft gemaakt.
Als derde zijn de korte verhalen enorm krachtig. In twee of drie bladzijden zet Boonstra zowel de context neer, als de stevige kluiven die je tegenkomt in verandering. In diezelfde ruimte zie je ook nog het weloverwogen handelen en de rommeligheid van veranderen. Levensecht, alsof je erbij bent.
De titel vind ik lelijk. De uitgever is er vast blij mee. Verandermanagement is een woord dat we niet meer moeten gebruiken. Het suggereert denkt dat veranderingen te managen zijn. De inhoud van het boek laat juist zo mooi zien dat je ergens anders komt als je veranderen als een reis ziet. Dus een titel die meer van die strekking zou zijn spreekt mij meer aan. Ook helpt die lezers op weg naar een vocabulaire dat het wezen van dit vak beter weergeeft.
De indeling doet gekunsteld aan. Mooi natuurlijk dat je 28 verhalen in 7 etappes met elk 4 voorbeelden weet te ordenen. Tegelijk is de ordening betrekkelijk willekeurig en voegt die voor mij weinig toe aan de afzonderlijke verhalen. De verhalen zijn op zichzelf en als verzameling krachtig genoeg. Ik snap dat je wat wilt structureren als je er 28 hebt. En dan is de metafoor van een avontuurlijke reis en de etappes daarin toch wel weer goed gevonden. Die nodigt uit om anders te denken over veranderen.
Ken je vooral Boonstra's wetenschappelijke werk, dan is dit boek zeker anders, zowel inhoudelijk als qua stijl. Interessant en het proberen waard. Tenminste, als je van verandering houdt. Ken je vooral z'n columns, dan is het boek ook interessant. In stijl lijkt het meer op die losse verhalen, met als groot verschil dat dit boek meer een geheel is. En soms komt er iets langs dat je uit een column kent, maar dan is er beter of opnieuw over nagedacht.
Over Kilian Bennebroek Gravenhorst
Dr. Kilian Bennebroek Gravenhorst CMC is veranderkundige, adviseur, docent en auteur. Hij werkte 15 jaar aan de universiteit en 15 jaar in de praktijk. Verandering in maatschappelijke organisaties is zijn specialisme. Hij schreef onder andere de beststeller De Veranderversneller.
