Waarom de Fransen zo Frans zijn

In de inleiding vertellen Nadeau en Barlow dat het ze in eerste instantie ging om de anti-globaliseringshouding van de Fransen. Wat mij betreft was dit doel interessanter geweest dan het brede doel waarvoor de auteurs uiteindelijk hebben gekozen. Globalisering is actueel, bovendien biedt het een kapstok voor de onderwerpen die aan bod komen. Daar zit nu het grootste manco: het gebrek aan focus maakt dat elk thema relevant wordt. De auteurs wisselen feiten en geschiedenis af met observaties en beschrijvingen van personen en situaties. Deze laatste, meer persoonlijke kant, is het meest interessant.

Maar wat persoonlijke observaties van de Fransen betreft, daar zijn inmiddels al zo veel boeken over verschenen. Die boeken zijn voornamelijk humoristisch bedoeld, daar waar Nadeau en Barlow kiezen voor een serieuze toon. In het hele boek klinkt hun nieuwsgierigheid en verbazing door. Het gaat irriteren als veel hoofdstukken eindigen met de open deur dat 'de Fransen de structuren hebben die bij ze past' en dat 'het land wel degelijk functioneert'. Het kan niet anders dat een beschrijving van een land en het volk gekleurd is door de achtergrond van de auteurs (in dit geval uit Quebec, Canada). Ook de situatie waarin de auteurs verkeren zal heel anders zijn dan die van de meeste Nederlanders die in Frankrijk verblijven en werken. Zo spreken de auteurs al Frans. Al worden ze uitgelachen om hun accent, ik denk dat ze zich niet half realiseren wat een voorsprong ze hebben met een goede beheersing van de taal.

Daarnaast hoeven ze geen werk te zoeken, hebben ze geen Fransen als collega's, zitten ze niet met Fransen in een vergadering, noch rond de onderhandelingstafel. Deze werkgerelateerde onderwerpen komen niet aan bod, terwijl ik de Fransen op dit gebied ook graag zou begrijpen. Toch hebben de auteurs veel werk verzet. De grote hoeveelheid informatie die ze beschrijven geeft vooral veel achtergrondinformatie over de Fransen en de manier waarop zaken zijn geregeld. Echt begrijpen zal de lezer vooral zelf in de praktijk moeten ondervinden. De mooiste uitspraken staan in het hoofdstuk over taal. Beide zijn gedaan in de 18e eeuw, maar de gedachte dat het Frans superieur is houdt ook nog in de huidige tijd stand. 'De Franse taal is wellicht de enige taal die precies de natuurlijke orde volgt en die gedachten uitdrukt zoals ze in de geest opkomen' en 'Van alle talen is de Franse taal de enige waarbij rechtschapenheid en genialiteit hand in hand gaan'. Zie je wel: toch arrogant!