Zoals van De Galan verwacht mag worden is het weer een heerlijk boek geworden. Het is geschreven vanuit de praktijk, waardoor je als trainer direct aan de slag kunt met de oefeningen. De illustraties zijn dit keer gemaakt door Jarón Barends (en niet door de eerdere tekenaar Maaike Blom zoals abusievelijk in het boek wordt vermeld). Hij weet net als Blom met een paar ogenschijnlijk simpele tekeningen het verhaal van De Galan op een krachtige manier te ondersteunen. Nooit meer weerstand! Rollenspellen zijn voor veel trainers een favoriet instrument bij vaardigheidstrainingen. Als trainer weet je waarschijnlijk wat er gebeurt in de groep wanneer je de deelnemers vertelt dat ze gaan oefenen met rollenspellen. Weerstand. Veel deelnemers ‘houden niet van spelen’, vinden het niet echt of zullen het eng vinden. Tref je als trainer een keer een groep die juist heel graag met rollenspellen wil oefenen, dan is het nog maar de vraag of de feedback die ze van elkaar krijgen bijdraagt aan het ontwikkelen van de gewenste vaardigheid. Successpiraal De Galan ontwikkelde de successpiraal: een methode die zorgt dat de deelnemers echt leren nieuwe vaardigheden eigen te maken. In drie stappen ervaren de deelnemers dat rollenspellen ontzettend leuk kunnen zijn en leerzaam. De eerste stap is het door de deelnemer laten ervaren wat wel lukt en wat nog niet. Aan de hand van de tips die de deelnemer krijgt volgt stap twee, de herkansing. Tijdens deze stap probeert de deelnemer zelfstandig of met behulp van de trainer de gekregen tip uit. De trainer zet het rollenspel stop wanneer de deelnemer de tip heeft kunnen toepassen. Dan volgt de derde stap van de successpiraal, namelijk de spotlight zetten op het succes. De deelnemer wordt gevraagd wat hij tijdens de oefening nu anders heeft gedaan en wat het effect hiervan is geweest. Waarom het werkt Het lerende effect van deze methode is het door de deelnemer laten reflecteren op het eigen handelen en het steeds weer oefenen van de aan te leren vaardigheid. Ook de medecursisten leren op deze manier: ze worden uitgenodigd actief mee te denken met degene die aan het oefenen is, er wordt meegeleefd en genoten als het succes is bereikt! Daarnaast besteedt De Galan ook aandacht aan de wijze waarop je als trainer feedback geeft tijdens de rollenspellen en hoe je als trainer de andere deelnemers uitnodigt om op een zorgvuldige wijze feedback te geven. De theorie over de successpiraal wordt door de auteur afgewisseld met diverse praktijksituaties, korte checklists en oefeningen. Soorten rollenspellen De Galan beschrijft twee soorten toepassingsmogelijkheden voor de successpiraal. Ze maakt daarbij onderscheid tussen een ontdekkend rollenspel en een intrainend rollenspel. Bij een ontdekkend rollenspel hebben de deelnemers voorafgaand aan het oefenen nog geen theorie meegekregen van de trainer. Wel is duidelijk wat het doel van de oefening is. Samen met de andere deelnemers en de trainer zal degene die het rollenspel speelt steeds weer ander gedrag uitproberen, met als doel het bereiken van het gewenste gedrag. Een intrainend rollenspel loopt van de fasen weten & snappen naar kunnen. De deelnemers krijgen tijdens de training duidelijke uitleg over het aan te leren gewenste nieuwe gedrag (weten) en het belang daarvan (snappen). Het daadwerkelijk kunnen inzetten van de nieuwe vaardigheid wordt in de zogenoemde kernoefening geoefend (kunnen). Wat De Galan goed doet in ‘Zo werken rollenspellen echt!’ is beide soorten rollenspellen volledig uitwerken. Elk in een eigen hoofdstuk. De lezer krijgt tips wanneer welk soort rollenspel effectief is en op welke manier de rollenspellen klassikaal kunnen worden gespeeld en wanneer in subgroepen. Elke te nemen stap wordt volledig en duidelijk beschreven. Als trainer kun je bijna met het boek op schoot aan de slag met het begeleiden van de rollenspellen! Verleiden tot een rollenspel In het laatste hoofdstuk worden tweeëntwintig lastige en zeer herkenbare praktijksituaties beschreven waar je als trainer tegenaan kunt lopen wanneer je met rollenspellen werkt. Elke situatie wordt volgens een vast concept besproken: Wat is het probleem? Wat is de oorzaak? Wat is de oplossing? Wat als dit niet werkt? Wat De Galan hier goed doet is de theorie uit de voorgaande hoofdstukken terug laten komen in de vorm van praktijkvoorbeelden. Een (h)eerljk boek! Het gebruiken van de successpiraal kan voor de deelnemers het verschil betekenen tussen een succeservaring of faalervaring tijdens het leerproces. De Galan weet dit goed te onderbouwen in haar nieuwste boek en met krachtige voorbeelden te ondersteunen. De beloofde verdieping op het eerder verschenen Werken me de successpiraal heeft De Galan meer dan waargemaakt. Als trainer heeft De Galan de successpiraal de afgelopen jaren verder uitgebouwd. Het model lijkt een meer volwassen uitstraling te hebben gekregen. Voor de lezers is dit terug te zien in de verder uitgewerkte theorie en de gebruikte voorbeelden. Ook de keuze om de methode toe te passen in twee verschillende soorten rollenspellen is een waardevolle aanvulling! ‘Zo werken rollenspellen echt!’ is dan ook een waardige opvolger van ‘Werken met de successpiraal’ en een ‘must-have’ voor iedere trainer, opleider en zelfs opleidingsontwikkelaar.
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
