Harthorend

Sinds ik als adviseur werk, merk ik hoe moeilijk het is om onbevangen te luisteren. Dat heeft mijns inziens te maken met het feit dat ik overal wel iets van vind en daardoor niet meer onbevooroordeeld kan luisteren. Maar hoe doe je dat, onbevooroordeeld luisteren? Vanuit die gedachte, bestelde ik 'Harthorend - Luisteren voor professionals'. Het boek 'Harthorend' gaat over leren luisteren naar de ander, door met name te luisteren naar jezelf. Tijdens een gesprek heeft ieder mens stemmen in zijn of haar hoofd die bepaalde dingen roepen, maar die je tijdens de conversatie negeert. Zo geeft Van de Pol geeft een voorbeeld van je collega die zijn baan heeft opgezegd om een wereldreis te maken. In je hoofd kunnen dan verschillende stemmen te horen zijn, die bijvoorbeeld zeggen: Stem 1: 'Hij doet eindelijk waar we al vaak met elkaar over gepraat hebben. Stem 2: 'Hij wel - ik niet' Stem 3: 'Wat gaat hij doen als hij terugkomt?' Stem 4: 'Ik denk dat hij niet vindt wat hij zoekt!' Van de Pol leert om de verschillende stemmen te herkennen, te erkennen en vervolgens effectief in te zetten tijdens een gesprek. Oordeelloos luisteren is een utopie volgens de auteur. Mensen zijn nu eenmaal 'gekleurd'. Maar als je de ander echt wilt helpen en zo goed mogelijk wilt luisteren, is het noodzakelijk om je bewust te zijn van je eigen stemmen en deze te expliciteren, zodat je oprechte aandacht kunt geven aan degene naar wie je luistert. De auteur gaat daarmee verder dan geijkte luistertechnieken als Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Het boek creëert een bewustwordingsproces bij de luisteraar. In zeven hoofdstukken leidt Van der Pol de lezer door onderwerpen als ruimte om te luisteren, luisteren met gevoel en luisteren in functie. Hij doet dat alsof hij een training geeft: hij spreekt de lezer direct aan en geeft zo nu en dan een oefening. Wat ik opvallend vind, is dat de auteur elk hoofdstuk afsluit met kritische vragen. Zo luidt een vraag aan het eind van het hoofdstuk Luisteren in functie: 'We kunnen toch niet de hele dag quasi-therapeutisch met elkaar bezig zijn? Het is hier geen sociale werkplaats.' Deze vragen geven mijns inziens aan dat de auteur zich goed bewust is van de kritische reacties die het lezen van dit boek bij de lezer teweeg kan brengen. Dat is terecht: ik bespeurde bij mezelf ook meerdere malen een kritische reactie. Dat heeft te maken met het feit dat het boek erg gericht is op het geven van inzichten. Nog niet zo lang geleden, leerde ik echter van een collega van Twynstra Gudde dat je inzichten niet kunt geven, mensen moeten inzichten zelf krijgen. Inzichten op het gebied van persoonlijke vaardigheden krijg ik persoonlijk alleen door ervaringen. Het lezen van dit boek maakte mij hoogstens bewust, maar ik kreeg er geen nieuwe inzichten door. Desondanks onderschrijf ik de centrale boodschap: je kunt niet luisteren naar een ander als je niet eerst luistert naar jezelf. Dit boek maakte mij van deze boodschap bewust. Maar om deze boodschap ook echt toe te passen in mijn dagelijkse 'luisterpraktijk', is meer nodig dan het lezen van dit boek.