Anthonio presenteert zijn boek De sleutels van de leider niet als een populair managementboek met ‘een top-tien van managementinterventies’ die je als leider absoluut niet mag missen. Hij beschrijft daarentegen een reeks overdenkingen van een groep jeugdvrienden. Elk van de vrienden vertelt vanuit de eigen professionele ervaring een verhaal over hoe bij hen sleutels op deuren passen en – soms ook – hoe sleutels niet passen. En vervolgens, hoe daar dan mee om te gaan. De behandelde sleutels vormen in dit boek de metafoor voor een aspect van leiderschap dat behulpzaam kan zijn om je weg in je eigen en professionele leven te gaan.
De juiste sleutel
Anthonio ziet leiderschap als invloed uitoefenen op jezelf en je omgeving. Het is de kunst van het leven om steeds de juiste sleutel bij de hand te hand te hebben voordat je een slot kunt openen. Anthonio wenst iedereen, en elke lezer, toe de juiste sleutelbos samen te stellen en daar sleutels aan toe te voegen (en eventueel sleutels van af te halen). Al naar gelang de situatie en het (persoonlijke) ontwikkelingsproces. De sleutelbos die de groep vrienden tijdens een lang weekend weten samen te stellen moet dan ook worden gezien als een inspirerende voorzet, en niet als een eindvoorstel.
Open en betrokken
De eerste drie sleutels – een open en betrokken houding tonen in het hier-en-nu, de verbinding aangaan, het goede doen dat wil zeggen richting vinden en aanbrengen – verwijzen naar denk- en doe activiteiten van de mens in kwestie.
De tweede serie van drie sleutels – je eigen stem weer weten te vinden, de ander horen en zien, even niets doen – hebben betrekking op de stilte en rust in jezelf weten te vinden. Daardoor ben je beter in staat om hoofd, hart en buik met elkaar te verbinden. Anthonio laat ermee zien dat leiderschap niet alleen zenden is, maar juist ook luisteren naar jezelf en naar anderen.
De derde serie van drie sleutels heeft minder met houding, maar meer met gedrag te maken. Dat begint met het maken van keuzes, vaak uit een reeks van opties. Soms kunnen dan onverwachte, niet geplande factoren een opening bieden. Anders handelen door anders te kijken is een van de sleutels in deze set. Situaties komen er in een heel ander perspectief mee te staan. Deuren die aanvankelijk gesloten leken, komen ermee op een kier komen te staan.
Hulpverlening
In sommige gevallen en situaties kan helpen niet genoeg zijn en moet gezocht worden naar andere mogelijkheden. Vanuit de crisiszorg- en hulpverlening – sectoren waarin Anthonio z’n sporen verdiend heeft - kun je dan denken aan beschermende interventie. De weg terug naar het rechte pad is dan niet meer begaanbaar en wat dan nog vanuit diepe humanitaire waarden wel mogelijk is, is het zorgen voor de juiste leef- en werkcondities. Je werkt dan om de mens heen aan de context. De tiende en laatste lezing gaat over het belang van het ontstaan van goede ideeën. Die zijn essentieel, omdat ze de deur openzetten naar iets nieuws, iets waar boven- of ondergronds behoefte aan bestaat.
Metamorfisch en verhalend
Het handzame en goed geschreven boek is juist vanwege z’n metaforische en verhalende karakter niet alleen interessant voor leidinggevenden die met complexe situaties te maken hebben. Het is interessant voor iedereen omdat we de vele deuren die we in ons leven tegenkomen ermee kunnen openen en sluiten. In die zin gaat het over onze eigen sleutelbos en over welke sleutels we wanneer nodig hebben en welke niet.
Het lezen van De sleutels van de leider, en vooral de beantwoording van de verwerkingsvragen aan het einde van de hoofdstukken, maakt ons bewuster van onze verhouding tot de omgeving en tot onszelf. Daarmee past het boek in het denken over leiderschap en zelforganisatie. Immers, zo is de gedachte, wie durft te sleutelen aan zichzelf, durft ook verantwoordelijkheid te dragen voor verandering van het grotere geheel waarvan hij/zij deel uitmaakt. In de verhalen van de vrienden wordt die maatschappelijke context wel hier en daar aangestipt, maar krijgt geen vervolg. Misschien dat een derde boekje van de trilogie juist daarover zou kunnen gaan: wat kan persoonlijke transformatie betekenen voor transformatie van organisaties?
Over Paul Misdorp
Paul Misdorp is Directeur van VinNDT (Veranderen in Nieuw Denken Toepassen) en kennispartner van Zeelenberg, adviseurs voor Mens en Organisatie en van House of Coherence.
