Gebrek aan zelfdiscipline, het overkomt zelfs de meest gestaalde karakters. De planner die zich plechtig voorneemt om 's avonds te gaan fitnessen is niet dezelfde persoon die aan het eind van een lange dag met een zak chips voor de televisie wil hangen. Zoals bokser/filosoof Mike Tyson het pleegt te verwoorden: ‘Iedereen heeft een plan, totdat ze op hun gezicht worden getimmerd.’
De kloof tussen theorie en praktijk is bij succesvolle mensen meestal niet zozeer een kwestie van zwakte, alswel van verzwakking, stelt de Amerikaanse executive coach Marshall Goldsmith in Triggers. De reden dat we zo vaak afwijken van voorgenomen paden is dat we continu gebombardeerd worden door zogeheten triggers: bepaalde prikkels die ons doen en laten beïnvloeden. Dat kan een geluid, een geur, of een foto zijn, maar ook een opmerking of een zoekopdracht op het internet. Een trigger leidt tot een impuls, die vervolgens ons gedrag bepaalt. Soms duwt een trigger ons de goede richting op, maar meestal juist niet, waardoor we steeds verder afdrijven van wat we eigenlijk van plan waren. Onze omgeving spant op die manier voortdurend tegen ons samen.
De oplossing hiervoor is in principe eenvoudig, zegt Goldsmith, auteur van de bestseller Tot hier en nu verder! en coach van topmanagers als voormalig Boeing- en Ford-CEO Alan Mulally. Het negatieve patroon kan doorbroken worden door de cyclus van trigger, impuls en gedrag op te rekken met een tussenfase van besef en respons. Naarmate we ons realiseren dat we ons laten leiden door een bepaalde trigger kunnen we de impuls omzetten in een weloverwogen reactie, wat de kansen op constructief gedrag verhoogt. Succes wordt op die manier een bewuste keus.
Moeilijk wordt het als we die positieve reacties willen omzetten in gewoontes die beklijven. Blijvende gedragsverandering is hard werk en eigenlijk nooit helemaal af. Zelfbeheersing kost zoveel energie dat we aan het eind van de dag vatbaar worden voor wat psychologen ‘ego depletion’ noemen: een geestelijke uitputting die er toe kan leiden dat we de controle over onze daden verliezen. Zo kan het gebeuren dat iemand die zich vanaf het ontbijt keurig aan een streng dieet heeft gehouden, voor het slapen gaan toch nog even een chocoladetaart naar binnen werkt. Alle winst die gedurende de dag is geboekt kan daarmee in één moment teniet worden gedaan.
Goldsmith suggereert hiervoor een hulpmiddel die Triggers op zich al de moeite van het lezen waard maakt: zelfonderzoek door middel van actieve vragen. Meestal nemen we onszelf de maat met een formulering als: ‘ben ik geslaagd in mijn voornemen?’ Deze vragen zijn passief omdat ze mensen de mogelijkheid geven zichzelf vrij te pleiten met het antwoord: ‘Nee, maar het was niet mijn fout.’ Goldsmith stelt voor om het evaluatieproces om te draaien. Het gaat volgens hem niet zozeer om de vraag of je succes heb geboekt, maar of je je best hebt gedaan om je doelen te bereiken. Een dergelijke formulering dwingt mensen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties. Over het waarom van een tegenvallend resultaat valt te twisten. Gebrek aan inzet hebben we daarentegen volledig aan onszelf te wijten.
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
