Succesvol adviseren in bestuurlijke organisaties

Succesvol adviseren in bestuurlijke organisaties van Bert Ruck gaat over het schrijven van adviezen in de publieke sector. Voor bestuurders van een gemeente, provincie of ministerie. Hoe kun je zo goed mogelijk rekening houden met hun belangen, en dus je advies zo kansrijk mogelijk maken?

Annes inwerkprogramma

Eerst een opmerking over de vorm van het boek. De auteur heeft voor een opvallende vorm gekozen: een dialoog. Het boek heet je welkom in de Belangenfabriek, een fictief adviesbureau. Als lezer word je geacht je te verplaatsen in de nieuwe trainee: de net afgestudeerde planoloog Anne. Zij, pardon, jij, wordt ingewerkt door je collega’s. Dit inwerkprogramma wordt beschreven  in het boek, compleet met dialogen over koffie en weekendactiviteiten. Of deze romanvorm geslaagd is, is een kwestie van smaak. Prettig is dat Ruck zijn adviesmethode uitlegt aan de hand van een concrete casus: de overlast van bierfietsen in de Amsterdamse binnenstad. Stap voor stap doorloop je zo de fasen van het adviesproces. 

Het ABC’tje

Bij de Belangenfabriek gaan alle adviesvragen ‘door de wasstraat’: de stappen van de methode. Te beginnen met het ABC’tje: wat is de Aanleiding voor het advies, wat is het Bestuurlijk belang ervan en wat is de Centrale vraag waar het advies een antwoord op biedt? Om vervolgens stil te staan bij de kaders waarbinnen het advies moet blijven: wetten en regelgeving en eerder vastgesteld beleid. Daarna worden antwoorden op de centrale vraag, de mogelijke adviezen, getoetst aan het maatschappelijk effect. De nadruk op het bestuurlijk belang en het maatschappelijk effect laat zien dat adviseren bij de overheid vraagt om meer dan alleen goede vakinhoudelijke argumenten. Er zijn tenslotte veel en vaak botsende belangen in het spel.

Stoomcursus framing en argumenteren

Na het onderzoek volgt de schrijffase. Annes inwerkprogramma omvat een spoedcursus Framing. De essentie hiervan is dat het perspectief dat de adviseur kiest, richting geeft aan het uiteindelijke advies. Zijn die bierfietsen overlastveroorzakers of zorgen ze voor onveiligheid op straat? Of zijn het populaire toeristische attracties waar lokale ondernemers hun boterham mee verdienen? Het is maar net hoe je het bekijkt. En hoe je het weegt. De Romeinse staatsman Cicero zei het tenslotte al: argumenten moet men niet tellen maar wegen. Het meest gewenste maatschappelijk effect geeft de doorslag. Om dat te onderbouwen, gaat de laatste stoomcursus over argumenteren.

Succesvol adviseren in bestuurlijke organisaties biedt een heldere en in de praktijk goed toepasbare methode om bestuurders van een goed afgewogen advies te voorzien. Met, de naam Belangenfabriek verraadt het natuurlijk al, veel nadruk op de belangen van beslissers en van andere betrokkenen. Mij leidde de vorm helaas erg af van de inhoud: de adviesmethode van de auteur. Die vind ik toch echt interessanter dan de toneelhobby van Anne.