Handboek procesbegeleiden voor teamcoaches

Leeswijzer 13

HOOFDSTUK 1 Dit is procesbegeleiden 17
1.1 Procesbegeleiden, wat is het nu precies? 17
1.2 Vragen van teams: de vier dimensies van effectieve teams 19
1.3 Werkniveaus van de procesbegeleider 26
1.4 Het spanningsveld van de procesbegeleider 28
1.5 Ten slotte: leer over je eigen rol 38

HOOFDSTUK 2 Focus bepalen: van ontwikkelvraag naar programma 39
2.1 Met wie contracteer je de ontwikkelvraag? 41
2.2 Het intakegesprek met de opdrachtgever 42
2.4 Informatie vanuit meerdere perspectieven ophalen 52
2.5 Enkele valkuilen in het intakegesprek 57
2.6 Diagnose van dimensies:zo kom je van de ontwikkelvraag naar een programma 63
2.7 Samengevat 65
2.8 Ten slotte: je eigen reflectie 65

HOOFDSTUK 3 Contracteren in het team: direct aan de slag 67
3.1 Aan de slag zonder uitgebreide intake: overzicht en casus 68
3.2 Aan de slag zonder uitgebreide intake: zo kijk je ernaar 71
3.3 Direct aan de slag: weten wat er speelt 75
3.4 Oefening: weten wat er speelt 81
3.5 Andere vormen om direct te starten met een team 84
3.6 Ten slotte: jouw reflectie 88

HOOFDSTUK 4 Procesinterventies op een rij 89
4.1 Verschillende procesinterventies in teams 89
4.2 Een gesprek loopt op de inhoud vast 90
4.3 Bij opvallend of verstorend (groeps)gedrag 91
4.4 Persoonlijke aanvallen in de groep 92

HOOFDSTUK 5 Inhoudelijke discussies die vastlopen 93
5.1 Verharde standpunten in de groep: een casus 93
5.2 Verharde standpunten in de groep: zo kijk je ernaar 95
5.3 Het verbinden van verharde standpunten: de verbindende procesinterventie 99
5.4 En als ze er dan nog steeds niet uitkomen: zo kijk je ernaar 106
5.5 Op zoek naar de dieperliggende oorzaak: de verdiepende procesinterventie 112
5.6 Oefening: gijzelende gedachten herformuleren 114
5.7 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk 115

HOOFDSTUK 6 Dynamiek binnen teams bespreekbaar maken 117
6.1 Als jou iets opvalt in de groep: een casus 117
6.2 Als jou iets opvalt in de groep: hoe kijk je ernaar? 118
6.3 Dynamiek bespreekbaar maken: collectief ontschuldigende procesinterventie 123
6.4 Als de onderlinge dynamiek ineffectief is: een casus 124
6.5 Als de onderlinge dynamiek ineffectief is: hoe kijk je ernaar? 125
6.6 Onderlinge dynamiek bespreken: de openleggende procesinterventie 129
6.7 Als het team niet wil bewegen: een casus 131
6.8 Als het team niet wil bewegen: hoe kijk je ernaar? 132
6.9 Het team in beweging krijgen: de confronterende procesinterventie 138
6.10 Oefeningen 139
6.11 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk 142

HOOFDSTUK 7 Persoonlijke aanvallen in de groep 145
7.1 Iemand reageert aanvallend op een ander: een casus 145
7.2 Iemand reageert aanvallend op een ander: hoe kijk je ernaar? 146
7.3 Iemand reageert aanvallend op een ander: de individueel ontschuldigende procesinterventie 152
7.4 Kritiek op jouw rol of aanpak: een casus 154
7.5 Kritiek op jouw rol of aanpak: zo kijk je ernaar 155
7.6 Over wie gaat dit nu eigenlijk: de kritiekoplossende procesinterventie 162
7.7 Oefening: kritiek groepsdynamisch duiden 164
7.8 Ten slotte: reflectie op jouw praktijk 166

SLOTWOORD
De wereld achter de magie 167

BIJLAGE 1
Voorbeeldprogramma’s 169
Voorbeeldprogramma 1:
Teamontwikkeling van een OR in één dag 169
Voorbeeldprogramma 2:
Studiedag leerkrachtenteam van een basisschool 172

BIJLAGE 2
Terugkoppelsessie na invullen TeamQ 175

BIJLAGE 3
Quickscan, hoe staat het team ervoor? 177
Lijst van interessante literatuur en achtergronden 179