Made in Europe

Inleiding
Leeswijzer

KAART I: Made in Europe: de 208 culturele verworvenheden
1 ‘Amsterdam’ van Jacques Brel (het Franse chanson) Serge Gainsbourg
2 De sprookjes van Andersen (volkssprookjes en cultuursprookjes) Le Petit Prince
3 Astérix aux Jeux olympiques (de verhalende humorstrip) De Franse strip
4 De Atlas Maior van Blaeu (de kunst van de cartografie) De mercatorprojectie
5 ‘Back In The U.S.S.R.’ van The Beatles (de Britse popmuziek) Hardrock en heavy metal
6 De Baedeker-reisgids (toerisme als cultuurverbreider) De Grand Tour
7 De beelden van Bernini (barok en rococo) Rubens
8 De BILLY van IKEA (Scandinavisch design) Alvar Aalto9 James Bond (de gentleman spy) De femme fatale
10 Bosch en Bruegel (vroegmoderne Laaglandse schilderkunst) Elckerlijc
11 Bulgaarse Stemmen (polyfone volkszang uit de Balkan) Fado
12 Café New York in Boedapest (het Europese koffiehuis) De politieke spotprent
13 Candide van Voltaire (Verlichtingsliteratuur) De Encyclopédie
14 Het filmfestival van Cannes (de Franse cinema) Hitchcock
15 Carmina Burana (het middeleeuwse lied) De troubadours en de hoofse liefde
16 De kathedraal en het glas-in-lood van Chartres (de gotiek) La Sagrada Família
17 Chiaroscuro (Caravaggio en Rembrandt) Velázquez’ Las Meninas
18 Un chien andalou van Buñuel en Dalí (de surrealistische film) Magritte
19 De polonaises en mazurka’s van Chopin (romantisch klassiek) De piano
20 ‘La DS’ van Citroën (autovormgeving) De Oriënt-Express
21 Dada en punk (antikunst in de 20ste eeuw) Pop-art
22 La Divina Commedia (de poëzie van Dante) Commedia dell’arte
23 Don Giovanni (de muziek van Mozart) Casanova
24 Don Quichot (Cervantes’ spreekwoordelijke personage) De roman
25 Die Dreigroschenoper (het epische theater van Brecht en Weill) De twaalftoontechniek
26 De ijzerconstructies van Eiffel (spectaculaire utiliteitsbouw) Calatrava’s bruggen en stations
27 En attendant Godot van Samuel Beckett (het absurdistisch theater) 28 Fabergé-eieren (de duurste edelsmeedkunst ter wereld) Cartier en Rolex
29 Frankenstein van Mary Shelley (griezelverhalen) Dracula
30 Goethe (de laatste homo universalis) Faust
31 Het gregoriaans (zang in de Middeleeuwen) Hildegard van Bingen
32 De Grote Europese Roman (modernistische literatuur) Virginia Woolf
33 Guernica (de geëngageerde schilderkunst van Picasso) Kubisme
34 De epen van Homeros (Ilias en Odyssee) Geschiedschrijving
35 Het humanisme (van Petrarca tot Erasmus) Het sonnet
36 Ibsens Nora en Peer Gynt (modern theater in de 19de eeuw) Strindberg
37 Impression, soleil levant (Monet en het impressionisme) J.M.W. Turner
38 Kafka (‘Die Verwandlung’, Das Schloss, Der Prozess) De brave soldaat Švejk
39 Het ‘Kaiserlied’ (de muzikale vernieuwing van Haydn) Stradivarius
40 Het kinderboek (Pinocchio en Alice in Wonderland) Nijntje
41 Koning Arthur (de Graal en de ridders van de Ronde Tafel) Roeland
42 Kraftwerk (de elektronische popmuziek) Dance
43 Kuifje – Tintin (de Belgische strip en de klare lijn) De Smurfen
44 Het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck (de Vlaamse Primitieven) Vlaamse wandtapijten
45 De Laokoöngroep (Griekse beeldhouwkunst) Vaasschilderkunst
46 LEGO (Noord-Europees speelgoeddesign) Rubik’s Cube
47 The Lord of the Rings (de fantasy van Tolkien) Harry Potter
48 Magnum en ‘le moment décisif’ (de Europese fotografie) Leica
49 De Matthäus-Passion (de muziek van Bach) De vier jaargetijden
50 Het melkmeisje van Vermeer (de Hollandse genreschilderkunst) De portretten van Hals
51 Metamorphoses van Ovidius (de Griekse mythologie op z’n Romeins) Europa
52 Metropolis (de expressionistische film) De schreeuw
53 De minirok (Mary Quant en de swinging sixties) Yves Saint Laurent
54 Mona Lisa en Primavera (Italiaanse renaissanceschilderkunst) Albrecht Dürer
55 De essays van Montaigne (de ontdekking van het ‘ik’ in de literatuur) Rousseaus Confessions
56 Monty Python’s Flying Circus (Engelse televisiehumor) Mr. Bean
57 Het museum (van rariteitenkabinet tot toeristenmagneet) Panorama’s
58 De Negende van Beethoven (van symfonie tot Europees volkslied) De Vijfde van Mahler
59 De Nobelprijs voor de Literatuur (ondanks alles de hoogste literaire onderscheiding) Elias Canetti
60 De odalisken van Ingres en Delacroix (het oriëntalisme) Het naakt in de kunst
61 Oiseau dans l’espace van Brancusi (de abstracte beeldhouwkunst) Henry Moore en Barbara Hepworth
62 Het oma van Rem Koolhaas (de modernistische starchitecture) Het postmodernisme van Rob Krier
63 Oorlog en vrede van Tolstoj (de Russische roman) Oblomov
64 Oresteia van Aischylos (de Griekse tragedie) Oidipous
65 Penguin-pockets (de geschiedenis van het boek) Boekverluchting
66 Le Penseur van Rodin (de moderne beeldhouwkunst) Niki de Saint Phalle
67 Het periodiek systeem der elementen (scheikunst) De wiskunst van Escher
68 De petite robe noire (de mode-iconen van Chanel) De New Look van Dior
69 Pippi Langkous (de literaire invloed van Astrid Lindgren) Roald Dahl
70 Plato’s schepping van Sokrates (de filosoof als literator) Cicero
71 Poesjkin (de poëzie van een gedoemde avonturier) Les poètes maudits
72 De luxe-accessoires van Prada en Gucci (Italiaanse mode en vormgeving) De Birkin-bag
73 Pride and Prejudice (de romantische komedies van Jane Austen) De romans van Dickens
74 De Britse puzzeldetective (Arthur Conan Doyle en Agatha Christie) De Scandithriller
75 De Rietveldstoel (kunst en design van De Stijl) Mondriaan
76 Der Ring des Nibelungen (Wagners gesamtkunstwerken) Verdi en de Italiaanse opera
77 Romeo and Juliet (het toneelwerk van Shakespeare) Macbeth
78 La Rotonda van Palladio (het (neo)classicistische bouwen) Het Parthenon
79 Le Sacre duprintemps (Strawinsky, Diaghilev en de Ballets Russes) Pina Bausch
80 Sapfo van Lesbos (de dichter als mythe) Horatius
81 Satyricon van Fellini (de Italiaanse film) Salò
83 De Scheve Toren van Pisa (romaanse kunst) Tapisserie de Bayeux
83 Schloss Neuschwanstein (het kasteel door de eeuwen) Middeleeuwse stedebouw
84 De Sixtijnse Kapel (fresco’s van Michelangelo) Le stanze di Rafaello
85 De slaoliestijl (art nouveau/jugendstil/style moderne) Der Kuss (Liebespaar)
86 Stourhead (de Engelse landschapstuin) Landschapsschilderkunst
87 De walsen van Strauss (het Eurovisienieuwjaarsconcert) De ‘Tweede Wals’ van Sjostakovitsj
88 Totaalvoetbal (sport als kunst en exportcultuur) De Champions League
89 Triumph des Willens van Leni Riefenstahl (de propagandafilm) Pantserkruiser Potjomkin
90 Het toneel en de verhalen van Tsjechov (Russisch realisme met een lach en een traan) De methode-Stanislavski
91 Versailles (de barokke hofcultuur van Lodewijk XIV) Molière
92 Via Appia (de Romeinse nutsbouw) Het Pantheon
93 Villa Savoye van Le Corbusier (totalitair bouwen, modernistisch wonen) De grachtengordel
94 Der Wanderer über dem Nebelmeer van Caspar David Friedrich (de romantiek) De Byronic hero
95 De ‘Wassily’-stoel van Marcel Breuer (architectuur en vormgeving van het Bauhaus) Mies van der Rohes Villa Tugendhat
96 ‘Waterloo’ van ABBA (Europop) De saxofoon
97 Wedgwood en Meissen (cream ware en porselein) Azulejos en andere siertegels
98 De ‘Wonderreizen’ van Jules Verne (pionieren in de sciencefiction) Nineteen Eighty-Four
99 Wrapped Reichstag (de conceptuele kunst van Christo en Jeanne-Claude) Marina Abramović
100 Zelfportret met verbonden oor (Van Gogh en de mythe van de lijdende kunstenaar) Matisse
101 De zigeunerjazz (de erfenis van Django Reinhardt) Flamenco
102 Het Zwanenmeer (Tsjaikovski’s balletten) Anna Pavlova
103 Zwart vierkant (Malevitsj en de abstracte kunst) CoBrA
104 De Zwarte Madonna van Częstochowa (De icoon der iconen) Byzantijnse mozaïeken



KAART II Tijdpad architectuur – een reis door de eeuwen heen
KAART III Museumreis langs de ‘iconen’ van de Europese beeldende kunsten
KAART IV Een literaire bedevaartsroute door Europa
KAART V Op reis langs de lieux de mémoire van de Europese muziek

Bibliografie
Illustratieverantwoording
Register