Bajesboek - Handboek voor gedetineerden

Voorwoord
Inhoudsopgave

1 Inleiding

2 Het Nederlandse gevangenisstelsel
2.1 De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)
2.2 Het Gevangeniswezen: de organisatie, de inrichtingen en de gedetineerden
2.3 De soorten penitentiaire inrichtingen en voor wie die bestemd zijn
2.4 Huizen van bewaring
2.5 Gevangenissen
2.6 Inrichtingen voor stelselmatige daders
2.7 Bijzondere inrichtingen en afdelingen

3 Plaatsing en overplaatsing
3.1 De eerste plaatsing in een huis van bewaring
3.2 De selectiefunctionaris
3.3 Detentie- en re-integratieplanning als basis voor selectie
3.4 Risicoprofiel en (over)plaatsing
3.5 Plaatsing op de GVM-lijst
3.6 De plaatsing en overplaatsing van voorlopig gehechten
3.7 De plaatsing en overplaatsing van in eerste aanleg veroordeelden en de plaatsing van definitief veroordeelden
3.8 Plaatsing van arrestanten
3.9 Overplaatsing naar een BBA
3.10 Verzoek om (over)plaatsing naar een andere inrichting of afdeling
3.11 Bezwaar en beroep tegen gedwongen plaatsing of overplaatsing
3.12 Schorsing van (over)plaatsingsbeslissingen door de voorzitter van de RSJ in de bezwaarfase
3.13 De beslissing op het bezwaarschrift
3.14 Beroep tegen niet-ontvankelijkverklaring of ongegrondverklaring van het bezwaarschrift
3.15 Schorsing van (over)plaatsingsbeslissingen
3.16 Plaatsing in een afdeling voor beheersproblematische gedetineerden
3.17 Plaatsing in en overplaatsing naar de EBI in Vught
3.18 Verlenging van de EBI-plaatsing
3.19 Beroep tegen EBI-plaatsing en tegen verlengingsbeslissingen
3.20 Plaatsing in of overplaatsing naar een TA
3.21 Plaatsing in een inrichting voor strafrechtelijk gedetineerde vreemdelingen
3.22 Gedwongen overbrenging naar een ‘accommodatie’ ter verpleging in verband met een psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap
3.23 Plaatsing van uitsluitend tot gevangenisstraf veroordeelden in een FPC
3.24 Overplaatsing van veroordeelden tot gevangenisstraf en tbs met bevel verpleging naar een FPC
3.25 Plaatsing in een PPC
3.26 (Over)plaatsing: desnoods met geweld
3.27 Het vervoer van gedetineerden en hun bagage
3.28 Klachten over het vervoer

4 Regime en programma’s
4.1 Wat is een ‘regime’?
4.2 Het gemeenschapsregime
4.3 Het individueel regime
4.4 Het regime in de EBI
4.5 Het regime op een TA
4.6 Het dagprogramma
4.7 Het detentie- en re-integratieplan
4.8 Promoveren en degraderen
4.9 Het basis- en het plusprogramma
4.10 Het regime in een ISD-inrichting

5 Inkomstenprocedure en toewijzing verblijfsruimte
5.1 De binnenkomst in een inrichting
5.2 Vaststelling identiteit
5.3 Onderzoek aan lichaam, kleding en bezittingen
5.4 Medisch onderzoek
5.5 Urinecontrole
5.6 Screening op persoonlijkheid
5.7 Vaststelling risicoprofiel
5.8 Vaststelling behoefte aan sociale verzorging
5.9 Toewijzing van een een- of meerpersoonscel
5.10 Cellen moeten aan bepaalde minimumeisen voldoen

6 Contacten met de buitenwereld
6.1 Post ontvangen en versturen
6.2 Communicatie via internet (beeldbellen, mailen, ‘white list’)
6.3 De directie kan post controleren
6.4 Geprivilegieerde post
6.5 Beklag over niet verzenden of uitreiken post
6.6 Pakketten
6.7 Bezoek
6.8 Bezoek zonder toezicht
6.9 Advocatenbezoek
6.10 Zakenbezoek
6.11 Onderling gedetineerdenbezoek
6.12 Bezoek van niet-justitiegebonden organisaties en vrijwilligers
6.13 Organisaties en instanties met vrije toegang tot gedetineerden
6.14 Beklag tegen het weigeren van bepaalde bezoekers
6.15 Telefoneren
6.16 Het afluisteren en opnemen van telefoongesprekken
6.17 De directeur kan een belverbod opleggen
6.18 Telefoneren met de advocaat (en andere geprivilegieerde personen)
6.19 Telefoneren met medegedetineerden
6.20 Contacten met journalisten
6.21 Uitoefening van het kiesrecht

7 Arbeid en beloning
7.1 Arbeid als onderdeel van het detentie- en re-integratieplan
7.2 Directeur moet voor werk zorgen
7.3 Diverse soorten gedetineerdenarbeid
7.4 De arbeidstijden – zon- en feestdagen
7.5 Arbeidsomstandigheden – veiligheid – letsel
7.6 Het ‘arbeidscontract’
7.7 Het arbeidsloon
7.8 Loonvervangende uitkeringen
7.9 De besteding van het loon – eigen geld – de rekening-courant
7.10 Ziekengeld
7.11 Arbeidsongeschiktheid
7.12 Werkweigering
7.13 De werkstaking

8 Medische zorg
8.1 Het recht op en toegang tot medische zorg
8.2 De medische dienst
8.3 De taken en verantwoordelijkheden van de aan de PI verbonden arts
8.4 De taken en verantwoordelijkheden van verpleegkundigen
8.5 Gedwongen medische zorg
8.6 De tandarts
8.7 Medische experimenten op gedetineerden
8.8 Hongerstaking en dwang­voeding
8.9 Zelfmoordpreventie
8.10 Hulp bij zelfdoding
8.11 Verslaafdenzorg
8.12 Beroep tegen medisch handelen
8.13 Het (alsnog) indienen van een klacht bij een Medisch Tuchtcollege

9 Geestelijke verzorging
9.1 Zorgplicht directeur
9.2 Uitsluiting van religieuze bijeenkomsten
9.3 Religie en voeding
9.4 Religieuze gebruiken en attributen

10 Persoonlijke verzorging
10.1 Voeding
10.2 Koosjer en halal voedsel
10.3 De inrichtingswinkel (‘kantine’)
10.4 Roken
10.5 Kleding en schoeisel
10.6 Lichamelijke verzorging

11 Persoonlijke bezittingen
11.1 Voorwerpen op cel
11.2 Uitspraken van de beroeps­commissie over ‘voorwerpen op cel’
11.3 Schade aan en vermissing/vernietiging van eigendommen
11.4 Bewaring van eigendommen door de PI
11.5 Aansprakelijkheid van gedetineerden voor schade aan justitie-eigendommen
11.6 Contant geld – rekening-courant

12 Nieuwsvoorziening en onderwijs
12.1 Kranten, tijdschriften, tv en internet
12.2 Van bibliotheek naar re-integratiecentrum (RIC)
12.3 Onderwijs – educatieve activiteiten – zelfstudie

13 Sport, luchten en recreatie
13.1 Sport
13.2 Verblijf in de buitenlucht – ‘luchten’
13.3 Recreatie

14 Controlemaatregelen en geweldgebruik
14.1 Legitimatieplicht
14.2 Onderzoek aan de kleding (fouilleren)
14.3 Onderzoek aan of in het lichaam (visiteren)
14.4 Urinecontrole – alcoholtest
14.5 Celinspectie (onderzoek verblijfsruimte)
14.6 In beslagname van voorwerpen voor DNA-onderzoek
14.7 Cameraobservatie
14.8 Observatie door informanten op verzoek van Justitie
14.9 Het opnemen van vertrouwelijke communicatie
14.10 Gebruik van geweld en vrijheidsbeperkende middelen

15 Ordemaatregelen en disciplinaire straffen
15.1 Ordemaatregelen
15.2 De directeur is bevoegd tot het nemen van ordemaatregelen
15.3 De duur van ordemaatregelen
15.4 De beslissing moet schriftelijk en ‘onverwijld’ aan de van tevoren gehoorde betrokkene worden uitgereikt
15.5 Bevelen van de directeur ter handhaving van de orde en veiligheid
15.6 Redenen voor het opleggen van ordemaatregelen
15.7 De maatregel van uitsluiting van activiteiten
15.8 Plaatsing in afzondering
15.9 Tenuitvoerlegging van de afzondering in een andere inrichting
15.10 Afzondering (beperkingen) bevolen door de officier van justitie of rechter-commissaris
15.11 Disciplinaire bestraffing
15.12 Welke feiten kunnen leiden tot een disciplinaire straf?
15.13 Wie kunnen als ‘dader’ worden bestraft?
15.14 De directeur is bevoegd om disciplinaire straffen op te leggen
15.15 De disciplinaire procedure
15.16 Verzoek om schorsing van de tenuitvoerlegging van de straf
15.17 Het bewijs van een disciplinair strafwaardig feit
15.18 Afzondering tijdens onderzoek naar disciplinair strafbare feiten
15.19 De disciplinaire straffen
15.20 De strafmaat
15.21 De strafmotivering
15.22 Het penitentiaire ‘strafblad’

16 Het (tijdelijk) verlaten van de penitentiaire inrichting
16.1 Ontvluchting – ongeoorloofde afwezigheid
16.2 Invrijheidstelling door opheffing of schorsing van de voorlopige hechtenis
16.3 Het ‘lichten’ van gedetineerden
16.4 Verlof
16.5 Re-integratieverlof
16.6 Kortdurend re-integratieverlof
16.7 Langdurend re-integratieverlof
16.8 Re-integratieverlof voor extramurale arbeid
16.9 Re-integratieverlof voor levenslanggestraften
16.10 Verlof tijdens verblijf in een inrichting voor stelselmatige daders
16.11 Incidenteel verlof voor humanitaire doeleinden
16.12 Het verschil tussen incidenteel verlof en straf­onder­breking (SOB)
16.13 Waarvoor incidenteel verlof kan worden verleend
16.14 Aan het (incidenteel) verlof te verbinden voorwaarden
16.15 Wie beslist over het verlenen van incidenteel verlof?
16.16 Beklag en beroep tegen het niet verlenen van incidenteel verlof
16.17 Capaciteitsverlof onder elektronisch toezicht
16.18 Strafonderbreking
16.19 Waarvoor SOB bedoeld is
16.20 De minister beslist op een verzoek om SOB
16.21 Beroep tegen afwijzing van een verzoek om SOB
16.22 Ambtshalve SOB voor arrestanten wegens plaatsgebrek
16.23 Gesplitste tenuitvoerlegging van een gevangenisstraf is geen SOB
16.24 Ziekmelding tijdens SOB
16.25 Incidenten tijdens verlof of SOB
16.26 Reis- en verblijfskosten tijdens verlof en SOB
16.27 Overbrenging van een PI naar een (verslavings)kliniek
16.28 Het bijwonen van gerechtelijke procedures

17 Het penitentiair programma en de (voorwaardelijke) invrijheidstelling
17.1 Het penitentiair programma
17.2 Wie er in aanmerking komt voor een penitentiair programma
17.3 De inhoud van een penitentiair programma
17.4 Elektronisch toezicht
17.5 Deelname aan een penitentiair programma op voordracht van de directeur
17.6 Deelname aan een penitentiair programma op eigen verzoek
17.7 De beoordeling van de voordracht of het verzoek door de selectiefunctionaris
17.8 Beroep tegen afwijzing van een voordacht tot of verzoek om deelname aan een penitentiair programma
17.9 De uitvoering van een penitentiair programma
17.10 Beëindiging van een penitentiair programma en wat daartegen gedaan kan worden
17.11 Uitkeringen tijdens deelname aan een penitentiair programma
17.12 Invrijheidstelling – algemeen
17.13 Voorwaardelijke invrijheidstelling (V.I.)
17.14 Gratie en amnestie

18 Gedetineerdencommissies
18.1 Het overleg tussen de directeur en gedetineerden
18.2 Verkiezing leden Gedeco
18.3 Ontslag leden Gedeco
18.4 De Gedeco kan niet zelfstandig of namens een groep klagen
18.5 Gedetineerden en de vrijheid van vereniging en vergadering

19 Bemiddeling en beklag
19.1 Bemiddeling naar aanleiding van grieven
19.2 Een klacht indienen
19.3 Waarover men kan klagen
19.4 Waarover men niet kan klagen
19.5 Misbruik van beklagrecht
19.6 Hoe een klacht moet worden ingediend
19.7 Binnen welke termijn een klacht moet worden ingediend
19.8 Bij wie een klacht moet worden ingediend
19.9 Het gelijktijdig met de klacht indienen van een schorsingsverzoek
19.10 Eventueel alsnog bemiddeling
19.11 Behandeling van de klacht door de beklag­commissie
19.12 De afdoening van ‘eenvoudige’ klachten
19.13 Afdoening van klachten door de voltallige beklag­commissie
19.14 De beoordeling van de klacht
19.15 De uitspraak van de beklag­commissie
19.16 Tegemoetkoming/compensatie
19.17 De uitspraak van de beklag­commissie is onmiddellijk uitvoerbaar
19.18 Beroep tegen de uitspraak van de beklag­commissie
19.19 Het instellen van beroep en de beroepstermijn
19.20 Verzoek om schorsing van de uitspraak van de beklag­commissie
19.21 De behandeling van het beroep
19.22 Wraking van (leden van) de beroeps­commissie en klachtenregeling
19.23 De uitspraak van de beroeps­commissie
19.24 Cassatie in het belang der wet
19.25 Aanvullende rechtsbescherming door de burgerlijke rechter
19.26 Klagen bij de Nationale ombudsman
19.27 Klagen bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens
19.28 Klagen bij het Comité voor de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties

20 Nationaal en internationaal toezicht op de behandeling van gedetineerden
20.1 De Commissie van Toezicht
20.2 De Inspectie Justitie en Veiligheid
20.3 Toezicht door de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming
20.4 Toezicht door de Nationale ombudsman
20.5 Parlementair toezicht
20.6 Toezicht door het Europees Comité inzake de voorkoming van foltering
20.7 Toezicht door het VN-Subcomité ter preventie van foltering

21 Dossiers
21.1 Soorten dossiers
21.2 Het penitentiair dossier
21.3 Inzage in, vertaling en kopieën van (stukken uit) het penitentiair dossier
21.4 Rectificatie van de inhoud van het penitentiair dossier
21.5 Het inrichtingsdossier
21.6 Het medisch- of behandelingsdossier

22 Strafoverdracht van Nederland naar het buitenland of van het buitenland naar Nederland
22.1 Strafoverdracht van Nederland naar een ander EU-land (WETS)
22.2 Strafoverdracht vanuit een ander EU-land naar Nederland (WETS)
22.3 Strafoverdracht vanuit Nederland naar een niet-EU-land (WOTS)
22.4 Strafoverdracht vanuit een niet-EU-land naar Nederland (WOTS)

Bijlagen