‘De beste leiders hebben altijd tijd’

Erik Bertrand Larssen coacht topatleten en topmanagers. Sinds 2012 publiceerde hij twee boeken waarin hij zijn coachingsmethoden voor iedereen beschikbaar maakt: Bli best med mental trening en Helvetesuka. De boeken zijn ware bestsellers in Noorwegen en de vertaalrechten zijn wereldwijd verkocht. In oktober is Helweek in het Nederlands verschenen. ‘7 dagen die je leven veranderen’ luidt de ondertitel van het boek, en dat is precies de bedoeling: dit boek stimuleert de lezer om uit zijn comfortzone te stappen, zijn dagelijkse routine te doorbreken en verder te reiken dan normaal. Dat is ook wat Larssen met zijn coaching beoogt.

Larssen maakte kennis met het fenomeen ‘helweek’ toen hij dienst nam in het Noorse leger. Een helweek is de ontgroeningsweek van het leger, een week die draait om moed, uithoudingsvermogen, kracht en karakter, een week waarin moet blijken of de aspirant-soldaten in staat zijn om leiding te geven en of ze voor zichzelf kunnen zorgen in noodsituaties. Een week waarin niemand weet wat er precies op zijn pad zal komen, maar waarin in elk geval fysieke en mentale afmatting een hoofdrol zullen spelen.

Larssen is een doorzetter: hij moest twee ‘helweken’ doorstaan voordat hij werd geselecteerd voor de Noorse Special Forces. Hij maakte er carrière en werd uitgezonden naar crisisgebieden over de hele wereld. Daarnaast studeerde hij bedrijfskunde en uiteindelijk maakte hij de overstap naar het bedrijfsleven. De lessen die hij in het leger leerde, is hij echter niet vergeten. Mion en Larssen spraken elkaar om zes uur op een vrijdagochtend, geheel in overeenstemming met Larssens levensstijl. De Noor is ook op dit vroege tijdstip al keurig in pak. Hij oogt fit, antwoordt weloverwogen. Met zijn kwieke uitstraling, zijn alerte en scherpe blik en zijn doordachte reacties, demonstreert hij voortdurend zijn eigen coachingsuitgangspunten.

Je hebt met veel van je cliënten een helweek voorbereid. Doelen en een strategie opgesteld, de regels bepaald die gevolgd moesten worden. Wat is de essentie van de helweek voor jou?

Voor mij is het belangrijk dat je steeds je beste zelf laat zien. Al vanaf mijn tijd bij de Special Forces, nu zo’n twintig jaar geleden, weet ik mezelf steeds vooruit te duwen in het dagelijkse leven. Als het om veranderen gaat, geloof ik niet in quick fixes. Maar met het doorleven van een helweek kun je een verandering in je leven inzetten en daardoor een momentum creëren waar je de rest van je leven plezier van kunt hebben. Vanaf die week kun je altijd terugvallen op bepaalde momenten in die week. Het doorlopen van een helweek vraagt een enorme inspanning, uiteraard, maar door niet weg te lopen van deze momenten en te genieten van de tegenstellingen in het leven kun je stappen maken in je persoonlijke ontwikkeling. Dat is niet eenvoudig, voor niemand.

In je boek roep je mensen op de strijd aan te gaan met dat waar ze het bangst voor zijn. Je zegt dat mensen bang zijn voor verandering. Welke rol speelt angst in het proces van veranderen?

Dankzij angst hebben we als mensheid overleefd. Angst heeft bij mensen steeds weer energie opgewekt om in beweging te komen. Door voortdurend het perspectief te veranderen en daarmee de zaken te relativeren, leren mensen steeds beter om te gaan met hun eigen angst. Als je steeds minder bang wordt voor de dood, of minder angst hebt om jezelf belachelijk te maken in aanwezigheid van anderen, kun je zelf de spanning steeds makkelijker controleren. Daarnaast speelt de interne dialoog een zeer belangrijke rol. Hoe je met jezelf praat, bepaalt in grote mate de wijze waarop je je brein conditioneert. Door deze conditionering van jezelf, door herkenning omdat je jezelf al een aantal keren in deze situatie hebt bevonden, al dan niet door visualisatie, wordt angst controleerbaar.

Je boek Helweek draait erom dat de lezer op elke dag van die week een nieuwe uitdaging aanpakt. Je begint op maandag met het onder de loep nemen van je vaste gewoontes, vervolgens ga je aan de slag met modus en focus en timemanagement. Op donderdag treed je buiten je comfortzone, daarna is er ruimte voor rust en herstel en innerlijke dialoog. Op zondag plaats je je leven in perspectief. Waar ligt jouw grootste uitdaging?

Timemanagement is veruit de grootste uitdaging voor mij. Vertalingen van mijn beide boeken worden gelanceerd in zestien landen. Er komen veel aanvragen voor lezingen en trainingen vanuit de VS, waardoor ik daar regelmatig mijn gezicht moet laten zien en ik dus veel in het vliegtuig zit. Op dit moment werken er 25 medewerkers in mijn bedrijf. Al met al betekent dit dat ik veel ballen tegelijkertijd in de lucht moet houden. Dat in combinatie met de druk om steeds het beste van mijzelf te geven, is veel. Maar ik vind het tegelijkertijd ook heerlijk en word er blij van. Bovendien leef ik graag volgens mijn eigen uitgangspunten. Ik houd bijvoorbeeld enorm van de contrasten in mijn huidige leven en zoek daardoor juist de rustige momenten op om zelf mentaal op te laden en te genieten van het proces waar ik middenin zit. En ten slotte kijk ik steeds verwachtingsvol naar de toekomst en ben ik voortdurend bezig met de planning voor de komende periode.

Hoe kun je creatief blijven als je zo enorm druk bezig bent?

Creativiteit creëer je in je brein als je die momenten van ontspanning en van kalmte weet te laten ontstaan, ondanks de drukte van het dagelijkse leven. Wat mij is opgevallen in alle gesprekken en coaching met vooraanstaande leiders is dat ze altijd alle tijd lijken te hebben als ik met hen spreek. De beste leiders hebben in mijn beleving altijd tijd. Een goede voorbereiding en een uitstekende focus op doelen én een voortdurende verbinding met zichzelf en de ander zijn enkele van de redenen waarom zij dit zo goed kunnen.

Ik heb echt tijd nodig om creatief te denken en dan bijvoorbeeld te werken aan mijn volgende boek. Het vliegtuig is voor mij een uitstekende plaats daarvoor, vooral omdat er geen afleiding is door telefoontjes die moeten worden beantwoord. Daarnaast neem ik ook dagen vrij om bij mijn gezin te zijn en daar ook ontspannen momenten voor mijzelf te creëren.

In je boek vertel je over het belang van mentaliteit en veerkracht om beter te leren omgaan met wisselende omstandigheden. Wat is voor jou mentale veerkracht?

Ik train veel topsporters en maak dan ook graag gebruik van de topsport om mijn antwoord te illustreren. De wedstrijdsport is gebaseerd op een zwart-wittegenstelling. Je kunt immers, zeker op lange termijn, alleen maar winnen of verliezen. Deze tegenstelling creëert op zichzelf al veerkracht. Als je dit zwart-witprincipe op jezelf laat inwerken heeft dit een enorm effect op je mentaliteit en vraagt het je om mentaal sterk te zijn in het omgaan met tegenslagen.

Dit is in het ‘gewone dagelijkse leven’ niet anders. Daarbij is het dagelijkse leven nog complexer vanwege de verschillende rollen die we moeten vervullen en alle krachten waarmee we te maken hebben. Die rollen vragen keuzes en opofferingen en roepen momenten op waarop we onszelf afvragen: ‘Waarom doe ik dit eigenlijk?’ Als ik met mijn dagelijkse trainingen en coaching bezig ben, vraag ik mijn cliënten om zich elke dag bewust te zijn van de keuzes die ze maken. Ik help hen te visualiseren, ik train ze om power statements te maken, hun dromen en hun visie aan te passen en zich op hun waarden te richten. De kunst is om perspectief te creëren en daarmee de bewustwording aan te scherpen. Ik adviseer mensen hun horloge eens een aantal dagen om de andere pols te doen, de klok te verplaatsen naar de andere kant van het kantoor en bijvoorbeeld een schilderij op zijn kop te hangen. Dit alles creëert de gewoonte om zaken volledig bewust te doen. Er ontstaat een habit of excellence.¶

De gouden regels voor de helweek

- Start maandagochtend om vijf uur en stop zondagavond om tien uur.

- Sta elke ochtend om vijf uur op.

- Ga elke avond om tien uur naar bed.

- Werk de hele week extreem hard. Wees gefocust, bewust en plichtsgetrouw.

- Blijf trouw aan je plan.

- Wees je te allen tijde bewust van je modus en focus.

- Wees je bewust van de verschillende rollen die je in de loop van een dag vervult en vervul ze met glans.

- Probeer de hele tijd blij, positief en oplossingsgericht te zijn.

- Wees daadkrachtig en proactief.

- Neem weloverwogen, kwalitatieve rust.

- Besteed extra aandacht aan kleding en uiterlijk.

- Laat alle privéaangelegenheden wachten tot de avond.

- Gebruik geen sociale media onder werktijd.

- Beperk praatjes met collega’s tot een minimum.

- Train minstens één keer per dag, het liefst ’s ochtends.

- Eet de hele week uitsluitend gezond.

- Laat de tv uit.