Opgeleid als jurist in Utrecht in de jaren 60 trad hij in 1969 in dienst van de Haagse overheid. Zijn levensverhaal is opgetekend door Lars Kuipers in Een spoor van vernieuwing, Arthur Docters van Leeuwen Memoires. Docters van Leeuwen kon de publicatie niet meemaken, hij overleed in augustus van dit jaar, net na het gereedkomen van het manuscript.
Docters van Leeuwen werd drie dagen na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog geboren. Hij zou zijn jeugd doorbrengen in Zeist en zijn studie in Utrecht aan de Juridische Faculteit. Hij was een actieve student en legde ook cultureel de basis voor zijn belangstelling voor o.a. de literatuur. In zijn jonge jaren én na afloop van zijn carrière zou hij een aantal dichtbundels publiceren. Maar zijn hart ging uit naar het werk als ambtenaar. In de politiek roerige jaren ’70 en ’80 zou hij zich opwerken naar de top van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij doorliep succesvol posities bij BZ, Landbouw en Financiën. In de Epiloog van het boek benoemt Docters van Leeuwen drie karaktereigenschappen die hem in zijn werk enorm geholpen hebben: zijn verstandelijke vermogen om complexe situaties te overzien en een positieve oplossing te vinden, zich niet te laten koeioneren en zijn hang naar gezelligheid. Hij kwam graag bij mensen op bezoek voor koffie en een praatje en/of sigaartje, en legde zo een vriendschappelijk netwerk aan binnen diverse ministeries en organisaties.
De kroon op dit werk werd gezet met de functie van directeur van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Een tak van BZ dat eind jaren ’80 verstoft en richtingloos was. Met de Val van de Muur was ook aan de communistische dreiging en spionage een (tijdelijk) einde gekomen. Er lag, mede van zijn hand, een plan voor een ingrijpende reorganisatie. In zijn opdracht was ook nadrukkelijk sprake van naar buiten treden. De geheimzinnigheid van de BVD, zowel binnen de overheid naar het publiek, moest doorbroken worden. Docters van Leeuwen werd daarmee jarenlang het gezicht op televisie. Een streng met een kenmerkend en gezag uitstralend gezicht. Met dat gezicht was trouwens iets vervelends aan de hand; Docters van Leeuwen was geboren met een waterhoofd en dat zou zijn gezondheid zijn hele leven negatief beïnvloeden.
In zijn werk als topambtenaar kwam hij regelmatig oog-in-oog te staan met zijn bazen: de minister van dienst. Soms was deze erg plezierig zoals onder Ien Dales, soms complex zoals met Winnie Sorgdrager. Met mannen als Hans Wiegel en Gerrit Zalm kon hij het prima vinden. In zijn rol als Voorzitter van het College van Procureurs-Generaal, het Openbaar Ministerie, kwam hij regelmatig in conflict met de minister van Binnenlandse Zaken. Dit leidde uiteindelijk tot zijn ontslag in 1998. Hierna trad hij uit overheidsdienst en werd voorzitter van eerst de Stichting Toezicht Effectenverkeer (STE) dat op zou gaan in de Autoriteit Financiële Markten. Ook in deze positie kwam hij geregeld naar buiten om de werkzaamheden van dit orgaan aan het publiek en de politiek duidelijk te maken. Schandalen begin jaren’2000, handel met voorkennis bij de beursintroductie van Worldonline en de boekhoudfraude bij Ahold gaven Docters van Leeuwen casuïstiek om de rol het AFM uit te leggen.
In 2007 ging hij met pensioen. Zijn verslechterende gezondheid weerhield hem om hier uitgebreid van te genieten. Hij bleef actief als adviseur en was betrokken bij diverse organisaties.
Een spoor van vernieuwing was het positieve commentaar dat hij bij zijn afscheid kreeg. Hij schudde veel overheidsonderdelen op, startte veranderingen en met de AFM zelfs een hele nieuwe organisatie. Arthur Docters van Leeuwen was ook een cultureel en spiritueel persoon. In deze biografie is hij heel open over zichzelf, en over de relaties die hij heeft gehad met alle belangrijke politici die in Den Haag verbleven vanaf 1970. Soms deelt hij complimenten uit, soms wordt er een sneer uitgedeeld. Een lezenswaardige biografie van een kenmerkende persoonlijkheid die mede onze overheid in de afgelopen decennia heeft helpen vormen.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
