Mag een zelfrijdende wagen moedwillig een kind aanrijden, of moet hij de passagier beschermen? Hebben wij het recht om ons eigen DNA te herschrijven? Slagen slimme machines erin om ons als werkmens te emanciperen, of luiden robots net een nieuwe vorm van slavernij in? En mag een zorgrobot op jouw kinderen passen? Het zijn stekelige kwesties, waarbij het vraagteken als een weerhaakje in je hoofd blijft hangen. Ik schreef Technologie twijfelt ook als een zoektocht naar zalf om die hardnekkige wondjes te helen.
Big Data of Big Brother?
We leven in een data-economie en kennen een explosie van (meta)data: wij genereren iedere week meer data dan onze ouders tijdens een volledige generatie. Big Data Mining maakt het mogelijk om in die zondvloed van data even onverwachte als onverdachte patronen te ontdekken. Dat kan leiden tot fabelachtige kwantumsprongen in bijvoorbeeld de geneeskunde en de gezondheidszorg, maar ook in de zakenwereld, de financiële sector en voor ons als mens en consument. Maar het dwingt ons om causaliteit los te laten, en correlatie te omarmen. We moeten voortaan dus leren kijken naar wat er is, zonder steeds het waarom te willen begrijpen. We moeten ook aanvaarden dat onze uitstoot van data ons volledig doorzichtig maakt. En we mogen niet blind blijven voor gekleurde data. Een algoritme reproduceert immers, met wiskundige stelligheid, het vooroordeel dat diepgeworteld is in de onderliggende data.
A.I.: het einde van het mensdom?
De exponentiële ontwikkelingen in A.I. kunnen – met voorsprong - de grootste technologische doorbraak betekenen voor onze generatie. Artificiële intelligentie staat op gelijke voet met het beheersen van het vuur, de uitvinding van elektriciteit of de opkomst van het internet. Het fenomenale van diepe neurale netwerken is dat ze in staat zijn om zelfstandig te leren. Hierdoor zien slimme machines oplossingen die aan ons beperkte menselijke brein voorbijgaan. Misschien verlost A.I. ons binnenkort voorgoed van kanker, of vindt het een onverhoopte oplossing voor het prangende klimaatvraagstuk. Maar artificiële intelligentie werpt ook prikkelende vragen op. Indien machines slimmer worden dan mensen, zullen ze ons dan nog ten dienste willen staan? En moeten wij dan het begrip ‘intelligentie’ herdenken? Of nog: leren we morgen met machines en overmorgen misschien van machines? En moeten we dan vandaag niet beginnen leren over machines?
Industrie 4.0: belofte of bedreiging?
Na de introductie van het weefgetouw, de lopende band en de robot, staan we inmiddels aan de vooravond van een vierde industriële revolutie. Industrie 4.0 wordt een ecosysteem van slimme, geconnecteerde sensoren en intelligente machines, waarin extreme personalisatie mogelijk wordt. Het zal leiden tot aardverschuivingen op de arbeidsmarkt, en kan een ingrijpende impact hebben op onze jobinhoud. Het middenkader dreigt zijn job te verliezen aan de machines, terwijl de minst opgeleiden hun baan verliezen aan de mens. En onze Digital Natives worden allen huurlingen in de oorlog om talent. In de nabije toekomst staan werkgevers voor de uitdaging een symfonie te componeren voor een orkest dat bestaat uit bijzonder mobiele muzikanten.
In mijn boek breng ik naast bovenstaande thema’s nog tien andere prangende kwesties onder de aandacht. Ik daag de lezer uit om kritisch na te denken over de grenzen van wetenschappelijke vooruitgang, en kom tot de slotsom dat ook technologie soms twijfelt. Lees je even mee?
Over Filip Van den Abeele
Filip Van den Abeele is wetenschapper, ingenieur en ondernemer. Hij was jarenlang chef Wetenschap bij de VRT voor programma’s als De laatste show en Ook getest op mensen. Als veelgevraagd keynotespreker over onder meer Industrie 4.0, big data en artificiële intelligentie is hij een warmbloedig ambassadeur van Science, Technology, Engineering & Mathematics (STEM).
