Ons feilbare denken van Kahneman is op zijn minst een lesje in nederigheid. Ruim 500 pagina’s lang wijdt de ‘Nobelprijs’-winnaar uit over de manieren waarop ons denken wordt beïnvloedt en we tot verkeerde beslissingen komen. Vaak zijn we ons helemaal niet bewust van dit gebrek, betoogt Kahneman, want vol vertrouwen maken we irrationele keuzes die we vervolgens weer goed weten te praten met onjuiste analyses.
Volgens Gigerenzer is het mensbeeld dat Kahneman presenteert te negatief. ‘Door zich vooral op drogredenen en vooroordelen te richten promoot Danny [Kahneman] het idee dat mensen dom zijn,’ vertelt hij op de website van The Guardian.
Nu is dat verkeerde – althans in de ogen van Gigerenzer – mensbeeld nog tot daaraantoe. Erger wordt het volgens hem als deze voorstelling wordt aangegrepen om de sukkelende mens te helpen, zoals econoom Richard Thaler en rechtsgeleerde Cass Sunstein bepleiten in Nudge - Naar betere beslissingen over gezondheid, geluk en welvaart. In hun boek zetten de twee auteurs nauwgezet uiteen hoe mensen met een zetje in de goede richting ertoe gebracht kunnen worden om de juiste keuze te maken. Juiste beslissingen zijn in dit geval keuzes die ervoor zorgen dat mensen gezonder en gelukkiger worden op de langere termijn.
Gigerenzer betwist niet dat mensen hulp kunnen gebruiken bij het nemen van beslissingen. Alleen moet dat volgens hem niet altijd via een slinkse nudge, zoals sommige beleidsmakers maar al te graag doen. Volgens de Duitser is dit een brevet van politieke lafheid, omdat wordt opgegeven om mensen te informeren of te overtuigen met duidelijke argumenten.
Gigerenzer’s alternatief? ‘Waarom niet iets duurzaams doen? Leer kinderen statistisch denken, niet als een tak van wiskunde, maar met bewijs uit de echte wereld, zoals de gezondheidszorg en financiën. En leer ze heuristieken, geef ze een toolkit die ze zal helpen om risico te begrijpen en keuzes te bevragen.’
In het artikel geeft hij twee voorbeelden van zulke heuristieken. ‘Koop nooit producten die je niet begrijpt.’ En: ‘Bestudeer in een restaurant nooit de menukaart voor aanwijzingen, maar zeg tegen de ober: "Als jij hier zou eten vanavond, wat zou je dan nemen?"’
