In haar boek Fundament van succes rekent Femke Hogema (zelf eigenaar van o.a. Profit First Professionals, spreker en schrijver van managementboeken) voor dat Nederland zo’n twee miljoen bedrijven kent. Slechts één procent is grootbedrijf, 400.000 zijn MKB-bedrijven en we kennen maar liefst 1,6 miljoen ZZP’ers. Een deel van die ZZP’ers zou best door willen groeien tot (miljoenen)bedrijf, maar slaagt daar niet in. Femke Hogema: ‘Enerzijds omdat de overheid ondernemerschap ontmoedigt. Aftrekposten voor ZZP’ers worden minder en ook de belasting van BV’s stijgt in 2023. Terwijl ondernemerschap het fundament is van onze economie. Anderzijds denk ik dat veel ZZP’ers wel door willen groeien, maar op de weg ernaartoe flinke steken laten vallen. Om die groeiondernemer handvatten te geven, heb ik dit boek geschreven. Ik zag dat de managementboekenkast vol staat met deelonderwerpen: een team bouwen, financiën, planning, focus, organisatie, mindset etc, etc. Maar ik miste een boek dat alle facetten van ondernemerschap bundelt. Een boek dat overzicht geeft. Toen ik een aantal jaar geleden merkte dat het mij gelukt was, dat ik een echt bedrijf aan het runnen was, stelde ik mezelf de vraag: “Wat is er nu gelukt?”. Het antwoord daarop is dit boek met de acht ingrediënten voor een succesvolle onderneming.’
Waarde toevoegen
Significant meer ZZP’ers dan werknemers leven op of onder de armoedegrens. Femke Hogema denkt dat een (fulltime) inkomen van 60.000 euro toch echt een minimum is. En zelfs als het inkomen de dagelijkse lasten dekt, wordt er bij kleine ondernemers te vaak geen rekening gehouden met pensioenopbouw, een ziektekostenverzekering en een buffer voor vakanties of moeilijkere tijden. Femke: ‘Het eerste probleem is dat veel ZZP’ers iets doen wat ze heel goed kunnen, heel leuk vinden of heel belangrijk vinden. Ze hebben een kwaliteit, passie of een missie. Denk aan een IT’er die als ingehuurde professional software maakt voor een bedrijf. Of een freelancejournalist die verhalen maakt. Maar ondernemerschap vraagt meer. Ondernemers zijn voor mij mensen die waarde toevoegen en problemen van anderen oplossen. Mensen die meer zijn dan een urenfabriek. Het is geen ondernemerschap als je geen waarde kunt toevoegen. Waarde staat dan ook centraal in de Ondernemingspiramide. CB Insights berekende dat 42 procent van de start-ups (en ook de groeiende ZZP’er) het niet redt omdat er domweg geen vraag is naar het product.’ Daarnaast werken veel ZZP’ers zich een slag in de rondte, maar met alleen hard werken bouw je geen miljoenbedrijf, stelt Femke Hogema. ‘Passie wordt overschat als basis voor ondernemerschap.’
Omdraaien
Volgens Hogema moet je ondernemerschap ‘omdraaien’. ‘Natuurlijk is het essentieel om als ondernemer gepassioneerd en bevlogen te zijn, maar wil je een bedrijf bouwen, dan begint het met denken vanuit de klant. Stilstaan bij de vraag: welk probleem kan ik voor die klant oplossen? Of welke behoefte kan ik vervullen? Ook in financieel opzicht is er een omdraaiing nodig. Veel ZZP’ers verwachten dat ze, als ze maar hard genoeg werken, aan het eind van de maand voldoende overhouden om zichzelf uit te betalen. Terwijl je eerst zou moeten definiëren wat je wilt verdienen, en dan terugrekenen hoe je daar komt. Natuurlijk zijn er ZZP’ers nodig die vooral uren draaien om goed te verdienen. Zo hebben we ZZP’ers in de zorg of in de bouw (handjes) hard nodig. Maar wil je de stap maken naar het zijn van ondernemer, dan moet je anders gaan denken. Nadenken over je strategie en werken áán je bedrijf wordt dan belangrijker dan werken ín je bedrijf. De ondernemers die het in coronatijd goed deden, waren die ondernemers die nadachten over de waarde-vraag en vervolgens snel schakelden.’
Piramide
In de Ondernemingspiramide die Femke Hogema heeft gebouwd, staan naast waarde ook: missie, strategie, team/systemen/processen, marketing/sales, financiën/ juridische zaken en de ondernemer als persoon centraal. En daaromheen als schil: duurzaamheid. Femke Hogema: ‘Eigenlijk geldt die piramide voor elke ZZP’er die de volgende stap wil zetten. Of het nu een omzet van een miljoen is, of een groei van 40.000 naar 60.000 euro. Natuurlijk zijn er nuanceverschillen, maar over alle acht elementen moet je nadenken. De ondernemer als persoon speelt daarbij een centrale rol. De ondernemer zal zich als persoon altijd moeten blijven ontwikkelen om te groeien. Een (klein mkb-) bedrijf kan niet sneller groeien dan dat jij als ondernemer groeit. De ondernemer zelf is het grootste obstakel bij stagnerende groei.’ Een succesvolle ondernemer zijn betekent volgens Femke ook dat je voldoende energie hebt. Dat je goed zorgt voor je slaap en voeding en dat je voldoende beweegt. ‘Ik sport zelf minimaal drie keer per week.’
Valkuilen
Naast de ondernemer en waarde in het hart van de Ondernemingspiramide, staan aan de flanken de organisatie en verkoop. Femke: ‘Simpel gezegd: de organisatie moet de waarde leveren; niet de ondernemer. En marketing en sales is uiteindelijk de knop waar je aan draait om omzet te genereren. Voor mijn eigen bedrijf is marketing op dit moment de grootste uitdaging. Hoe zorgen we dat we bij nog meer ideale klanten op het vizier komen?’ Over financiën zegt Femke Hogema: ‘Ook dat is voor veel ondernemers een valkuil. Ze hebben te weinig grip op cijfers. En weten dus ook niet hoeveel ze uiteindelijk overhouden.’ In de Ondernemingspiramide van Hogema komen we verder nog tegen: missie en strategie. ‘Heb een duidelijk doel voor ogen en stippel de route uit. Weet waar je heen wilt en maak ook tijd om daar over na te denken. Stap soms in de helikopter om op afstand naar je eigen bedrijf te kijken. Waar sta ik? Wat gaat goed? Wat moet anders? Veel groeiende ZZP’ers stappen direct in de actie. Neem thinking time.’ Op de vraag of er niet veel meer ZZP’ers zouden kunnen groeien maar dat nu niet doen omdat ze de potentie niet zien, zegt Hogema: ‘Dat denk ik wel. ZZP’ers voegen nu vaak op hele kleine deelgebieden waarde toe aan de economie. Zouden ze hun unieke waarde opschalen, zou de BV Nederland daar zeker van kunnen profiteren. Opleidingen zouden daarin kunnen faciliteren. Ondernemerschap staat nu wel op de agenda bij scholen, maar dat mag nog meer! Het Middenstandsdiploma kende ook zijn waarde: Ondernemerschap kun – en moet – je leren.’
Early warnings
Zijn er early warnings voor ZZP’ers in hun groei naar miljoenenbedrijf? Signalen dat het niet lukt? Dat dat miljoenenbedrijf er ondanks de ambities niet komt? Femke Hogema detecteert een paar van die ‘signalen’. ‘Als je 40 tot 60 uur in de week aan output werkt, weet je dat je geen tijd investeert om na te denken. Ook als je geen duidelijk plan hebt hoe geld te verdienen, heb je een probleem. Er moet een heldere strategie zijn. Ben je (als een kip zonder kop) aan het werk en heb je werkelijk geen idee of je er uiteindelijk iets (en hoeveel) aan verdient, is dat ook een risico. Zelf weet ik op ieder moment exact hoe mijn bedrijf er voor staat. En wat gebeurt er eigenlijk als ik ziek word? Stort dan de onderneming in elkaar? Is dat zo, dan heb je geen bedrijf maar ben je nog steeds een urenfabriek. Niet erg, maar het laat zien of je een echte ondernemer bent of niet. Die IT-er die uren werkt bij een klant, heeft feitelijk geen tijd om strategische stappen te zetten. Maak een keuze: of uren draaien, of je strategie bepalen en die neerzetten. Veel ZZP’ers zijn (nog) geen echte ondernemers. Zoals gezegd: passie, missie, kwaliteit zijn geen fundamenten voor een stevige waarde propositie en hard werken is niet genoeg om een serieus bedrijf te bouwen.’
Magic happens
Het zijn allemaal valkuilen waar een groeiende ZZP’er voor moet waken. Maar voor een hele grote groep ZZP’ers ziet Hogema echt potentie. ‘Voor hen heb ik dit boek, deze handleiding, geschreven. Heb je alle acht elementen stevig staan, dan heb je genoeg kans van slagen. Ik heb voor dit boek ook vijftien succesvolle ondernemers geïnterviewd en steeds weer vond ik de bevestiging dat ze allemaal voldeden aan de geschetste piramide. Het is geen taai managementboek geworden maar een toegankelijk verhaal over waar je minimaal als onderneming moet voldoen. Fundament van succes geeft jou als groeiondernemer het totaalplaatje en helpt je te bepalen op welk element jij je moet focussen om de volgende stap te zetten. Dit boek maakt duidelijk waarom sommige ondernemers wel en geen succes hebben. Wat er ontbreekt in de piramide. Of zoals ik het in mijn boek beschrijf: Out of your comfort zone, the magic happens.’
Over Ronald Buitenhuis
Ronald Buitenhuis is freelance journalist.
