Hoe ouder, hoe beter is een zeer uitvoerig, diepgaand en tegelijkertijd goed leesbaar boek. Dat komt door de prettige schrijfstijl van de auteur. Het is bovendien een belangrijk boek vanwege de principes die onder concepten als: pensioen, vervroegd afscheid nemen, kwaliteit van leven en duur van leven liggen.
In het eerste hoofdstuk zet de auteur meteen iets recht waar hardnekkig in geloofd wordt: veel mensen denken dat onze persoonlijkheid vast ligt. Daar ben je mee geboren en daar ga je ook mee dood. Niet dus. Levitin is niet de eerste die dit roept, en ik vermoed dat er nog vele moeten volgen voor deze boodschap beklijft. Paul Verhaeghe riep het ook al in zijn boek Identiteit. Levitin deelt dezelfde visie als Verhaeghe. Beiden stellen ze dat de omgeving de meeste invloed op ons uitoefent en veel minder ons genenmateriaal.
De belangrijkste boodschap die Levitin in Hoe ouder hoe beter brengt is dat ouderdom een unieke fase in het leven is en niet een synoniem is voor achteruitgang en verval. Er is een stevige verandering van mindset nodig om mensen in die boodschap te laten geloven. Ja, het is waar: ouderen zijn minder goed met computers, ze vergeten wel eens wat en zijn met veel dingen trager. Maar dat is niet het einde van het verhaal. Er staan veel positieve dingen tegenover. Levitin merkt bijvoorbeeld op dat we beter worden in patroonherkenning als we ouder worden . Daarnaast beschikken ouderen over wijsheid. Door Levitin gedefinieerd als: het vermogen om patronen te zien waar anderen die niet zien, om richtlijnen af te leiden uit eerdere ervaringen.
Je zou je kunnen afvragen hoe het dan zit met die vele tests die onder ouderen zijn gehouden en die uitwijzen dat hun geheugen bepaald niet florissant is. Levitin gaat daar uitgebreid op in. Hij schrijft dat wanneer ouderen getest moeten worden en verwacht worden op een of ander universiteitlaboratorium (zoals bijvoorbeeld het AMC), ze al moeite hebben om de parkeerplaats te vinden. En als ze die na lang zoeken gevonden hebben, kunnen ze veel tijd verliezen bij het vinden van de juiste lift. Eenmaal net iets te laat binnen gekomen - met de nodige stress - begint hun test. Bepaald niet de juiste voorwaarden om het geheugen te testen. Wanneer ouderen niet met deze omstandigheden te maken hadden, scoorden ze ‘goed' op de testen.
Levitin is van mening dat je na je vijfenzeventigste nog een periode van intellectuele groei kunt doormaken en dat het niet louter een kwestie is van vasthouden wat je hebt. Volgens hem kan iedereen zijn gezondheidsduur vergroten en veel langer geestelijk gezond en alert blijven. Hij heeft het over het acroniem COACH - dat staat voor consciënteusheid - openheid - connecties - nieuwsgierigheid (curiosity) en gezonde gewoontes. Levitin breekt een lans voor onderzoek naar de kwaliteit van leven, dat veel minder geld krijgt dan onderzoek met betrekking tot de levensduur.
Wie de vraag beantwoord wil hebben: Wanneer is het beste tijdstip om met pensioen te gaan? Krijgt een duidelijk antwoord: Nooit! Het blijkt dat tussen de 25 en 40% van de mensen die met pensioen gaan, weer toetreedt tot de beroepsbevolking.
Zo rekent de hoogleraar af met veel vooroordelen over het ouder worden. Hoe ouder, hoe beter is een belangwekkend boek dat m.i. een rol verdient bij elk op te stellen HR beleid.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
