Ik ben vier jaar adviseur en heb veel gelezen en gesproken over wat Procesadvisering inhoudt. Het geijkte pad over een proces waarin verschillende belangen spelen, in plaats van over een project met een duidelijk begin versus een duidelijk einde kende ik. De principes van waaruit Schein werkt, helpen hier meer handen en voeten aan te geven. Ook al biedt Schein geen managementboek met praktische toepassingen, hij geeft een heldere en goed omschreven toelichting waardoor ik nog vaak aan hem moet denken als ik aan het werk ben.
Situaties waarin ik Schein 'toepas', zijn vooral reflectief merk ik. Als ik in de auto of trein rij na een gesprek met een opdrachtgever en ik merk dat ik nog aan het 'processen' ben, duikt Schein op. Hebben we echt geraakt wat we wilden raken? Heb ik een passende rol gehad? Heb ik zaken niet teveel op zijn beloop gelaten of omgekeerd: te veel naar mij toegetrokken? Schein geeft door middel van zijn tien principes een antwoord op deze vragen. Heb ik mij helpend genoeg opgesteld? Hiermee moet ik tenminste de intentie hebben om de ander te helpen. Kan ik mijn vinger erachter krijgen wat hier werkelijk aan de hand is?
Schein bevestigt dat wat de situatie van de cliënt met mij doet even zo belangrijk is als het verhaal dat mij is verteld. Durf ik te vertellen wat ik weet, wat ik veronderstel, maar vooral ook wat ik niet weet? In plaats van het stellen van vragen, echt te benoemen wat ik niet weet. Sta ik achter iedere stap die ik neem? Heb ik de consequenties overdacht? Want uiteindelijk is alles een interventie. Neem ik de aap niet teveel op mijn schouder? In plaats van hem op die van mijn opdrachtgever te laten? Heb ik voldoende aansluiting gevonden bij mijn opdrachtgever? En ga ik niet meteen tegen de stroom in zwemmen met goed bedoelde adviezen? Heb ik voldoende nagedacht over de timing en mij niet mee laten slepen door enthousiasme enerzijds of de opgelegde tijd anderzijds? (deze lijkt een inkoppertje, maar is moeilijk om perfect te kunnen doen) Heb ik in mijn observaties op een opbouwende manier teruggegeven? Heb ik een handreiking gedaan waarbij ik aansluit bij hetgeen verteld is? En niet alleen feedback gegeven op de volledig misgeslagen planken? Heb ik voldoende geleerd van deze situatie voor in de toekomst? Heb ik het lef gehad om mijn eigen problemen in de opdracht met de opdrachtgever te bespreken? Ook ik kan twijfelen of tegen problemen aanlopen.
Het lijstje is net te lang om alle vragen te onthouden, maar ik merk dat ik er een aantal de revue laat passeren. De vragen helpen mij de situatie in een ander perspectief te zien. Naast de tien principes die zeer de moeite waard zijn, is zijn schrijfstijl prettig. Hij neemt je mee in zijn wereld die bol staat van advieservaring enerzijds en psychologie en psychodynamica anderzijds.
Kortom: een must voor iedereen die een helpende hand uitreikt. Hierbij noem ik bewust niet alleen 'het werk'. Ook in het vrijwilligerswerk en in het verenigingsleven kan Schein een helpende hand bieden en mensen inzichten op laten doen over hun relatie en houding ten opzichte van degene die zij helpen of een gunst verlenen. Ik ben van mening dat juist in die situaties het nuttig is je verder te bekwamen in het vak van de helper. Oh oh oh oh shine (shine) into the future (ah-ha) Spreading your light (ah-ha) wherever you are (ah-ha)
