Het handzame boekje 'Menselijke gebreken voor gevorderden' van Roos Vonk, is geschreven door hoogleraar Vonk vanuit haar vakgebied van sociale psychologie. Doordat ze het, als universitair docent, mengt met niet alleen scherpe eigen observaties van haar studenten, maar ook uit haar persoonlijk leven is het een allesbehalve droog studieboek geworden. Het boek leest vlot weg, niet alleen door de vorm met directe verwijzingen naar andere delen in het boek en naar haar eerdere boek, maar vooral door de korte heldere formuleringen, waarmee Vonk op luchtige wijze door haar vakgebied fladdert. Zo kun je het boek op je eigen wijze tot je nemen, evt. in brokken of zelfs van achter naar voren. Vonk geeft ons een inkijkje in 66 (hopelijk geen verkapte politieke boodschap J) verschillende door haarzelf geselecteerde onderwerpen uit de psychologie. Vrijwel ieder onderwerp is het resultaat van gedegen psychologisch onderzoek, waarnaar overigens keurig per bladzijde wetenschappelijk verantwoord wordt verwezen. Je bent tenslotte niet voor niets hoogleraar! Ongemerkt en op speelse wijze worden zo vele begrippen uit de psychologie in deze korte essays uiteengezet en verduidelijkt. Er zit 'voor elk wat wils' in deze grabbelton van menselijk gedrag, waarin onze menselijke zwakheden genadeloos worden blootgelegd en ons onvermogen onszelf hierin te veranderen even onverbiddelijk wordt aangetoond. Mijn persoonlijke favorieten zijn de eye-openers: het 'persoonlijk immuunsysteem' (nr. 3) en de 'morele typecasting theorie' (nr. 43) en zo zal ieder zijn eigen briljantjes weten te vinden. De hoofdconclusie is in feite dat je mensen, inclusief jezelf, vooral moet beoordelen, objectief kijkend naar het gedrag en niet naar de intenties, beweegredenen, drijfveren en wat dies meer zij. Vergeet jezelf en kijk naar buiten! De verklaring in haar voorwoord van het 'gevorderden'-niveau is wat gezocht en vind ik niet echt terug in het boek. Het is eerder 'Ego's en andere ongemakken' 1.2 dan 2.0 en eerlijk gezegd, als hier een 'next level' ontbreekt, is daar in feite helemaal niets mis mee. Het enige punt van kritiek op dit, overigens heerlijke boekje is dat Vonk het nodig acht een aantal persoonlijke maatschappelijke standpunten door de teksten heen te weven. Mij ontgaat volledig de relevantie van haar vegetarische voorkeur, echter vooral haar dierenactivisme en, overigens zeer warrig onderbouwde aanklacht tegen dierproeven doen het boek geen goed. Boeken van Scriptum Psychologie dienen mijns inziens te zijn gevrijwaard van dergelijke zeer persoonlijke toevoegingen van de schrijver. Vonk, door meerdere optredens in actualiteitenprogramma's inmiddels een ontluikend BN-er, heeft ons taalgebied opnieuw verrijkt met een boek voor mensen, die tot zelfinzicht willen komen, zoals Vonk in haar voorwoord stelt. Daarin is ze opnieuw geslaagd. Chapeau!
Over Ger Mouthaan
Ger Mouthaan is business consultant, medeoprichter van 2continue en eigenaar van ViJi bv.
