De frustrerende ontmoeting met de politici prikkelde Heemskerk tot het schrijven van zijn eerste boek. In Een gezonde krimp. De kredietcrisis en duurzaam bankieren vertelt de onlangs gepensioneerde topman wat volgens hem de diepere oorzaken zijn van de crisis, en hoe we er weer uit kunnen komen. De kern van zijn visie ligt besloten in de titel. Volgens Heemskerk is de crisis een ‘blessing in disguise’, een pijnlijke, maar noodzakelijke correctie van een op hol geslagen markteconomie. De implosie van de financiële markten heeft ons behoed voor een explosie, waarvan de gevolgen veel rampzaliger zouden zijn geweest.
Heemskerk wijst op de excessieve prijsstijgingen op de energiemarkt, de huizenmarkt, en zelfs op de voedselmarkt. Die stijgingen waren deels het gevolg van speculatie, waardoor de zeepbel steeds groter en onstabieler werd. De crisis heeft ons in de optiek van Heemskerk weer met beide benen op de grond gezet. Hedgefondsen zijn ‘ontmaskerd’, de koersen van private-equityhuizen zijn gekelderd, de invloed van staatsfondsen uit Azië en het Midden-Oosten is sterk afgenomen, het ‘primaat van de aandeelhouder’ staat ter discussie, en er is politiek draagvlak voor nieuwe boekhoudregels die banken in staat stellen om grotere buffers (debiteurenvoorzieningen) op te bouwen.
Hier en daar klinkt in het betoog van Heemskerk een nostalgisch verlangen door naar eenvoudiger tijden. Op zulke momenten maakt de soms wat taaie bancaire fijnslijperij plaats voor persoonlijk getinte mijmeringen. Bijvoorbeeld over Heemskerks eerste jaren als bankier, toen hij in coltrui en met baard op kantoor verscheen. Een pak kocht je bij de C&A of Peek & Cloppenburg, Björn Borg was nog gewoon een tennisser, en een terreinwagen gebruikte je niet in de stad. Het was een tijd van ‘duurzaam consumeren’, tegenover het ‘ongebreidelde consumentisme’ van de laatste jaren. Af en toe graaft Heemskerk nog dieper in zijn verleden, en grijpt hij terug op zijn colleges theologie in Duitsland. Heemskerk, de theoloog die bankier werd, wil dat bankiers zich niet laten leiden door eigenbelang, maar door naastenliefde. De moreel-ethische verklaring voor bankbestuurders die de Commissie Maas (in navolging van Hans Ludo van Mierlo) voorstelt, vindt hij dan ook een goed idee.
De politici die tijdens die bijeenkomst in november 2008 zo gebrand waren op excuses van bankiers, worden in 'Een gezonde krimp' wederom teleurgesteld. Verwacht uit mond van Heemskerk geen mea culpa. ‘Maoïstisch’, vindt hij de roep om schuldbekentenissen. Stom dat er 3,1 miljard dollar is verloren op ‘subprime gerelateerde’ producten, maar dat is niks vergeleken met de verliezen die andere banken hebben geleden, luidt het verweer van de gewezen Rabo-topman. De coöperatieve structuur heeft de Rabobank volgens Heemskerk behoedt voor de misstappen van beursgenoteerde grootbanken. Bij de Rabobank geen idiote bonussen en geen hijgerige aandeelhouders. Het staat er niet met zoveel woorden, maar de boodschap is niet te missen: waren alle banken maar een beetje meer zoals de Rabobank.