Je Binnenste Buiten - Over professionele identiteit in organisaties

Tijdens de opleidingstrajecten die onderdeel zijn van mijn werk, komen regelmatig vragen naar voren als: Waar ben ik van? Wie ben ik als professional? Wat wordt er verwacht in mijn werk? Manon Ruijters en collega’s nemen je in het boek mee via een groot aantal theorieën en modellen naar de betekenis van de professionele identiteit, de concepten die daar bijhoren, hoe je je eigen identiteit kunt ontdekken en bovenal wat het je oplevert als je je bewust bent van je professionele identiteit en er actief mee bezig blijft. Professionele identiteit beschrijven ze als: ‘datgene wat iemand onvervreemdbaar kleur geeft in het werk’. Waarbij je identiteit geen vast gegeven is maar groeit, in beweging is en niet in elke situatie op dezelfde manier tot uiting komt. Een feest der herkenning. In mijn opdrachten merk ik dat ik wanneer ik mij ‘thuis voel’ in de organisatie/rol meer van mezelf terugzie dan wanneer dit niet zo is. Ruijters en collega’s relateren dit aan ‘expandable selves’: het zelf is altijd meer dan dat wat je in een situatie kunt laten zien. Na afloop van een gesprek denk ik weleens: waarom ging het gesprek nou zoals het ging? Volgens Ruijters is in zulke situaties je zelf versmald, je hebt geen toegang tot je volledige repertoire: ‘afhankelijk van de situatie is een andere dwarsdoorsnede van je identiteit actief’. Het besef van de rekbaarheid van je professionele identiteit, stelt je in staat om meer aspecten van jezelf te laten zien. En zo zeggen Ruijters en collega’s: ‘hoe beter je je professionele identiteit kent des te steviger sta je’. Niet gek dus om als adviseur op zoek te gaan naar je identiteit, daar je vaak in situaties terecht komt waar je je met stevigheid ‘beter’ doorheen slaat en de behoefte aan stevigheid bij mij sterk aanwezig is. Middels vragen geeft het boek je handvatten om je bewust te worden van je eigen identiteit. Vragen over onder andere je professionele frame (welke waarden staan centraal?), je praktijktheorie (wat kenmerkt jouw manier van werken?), je expertisegebied (waar blink je in uit?) en je sociale zelf (welke rol neem je in een groep aan?) helpen daarbij. Naast deze verschillende dimensies om naar jezelf te kijken, worden er in het boek nog een aantal genoemd. De kunst is om met een afstandje naar jezelf te kijken, je zelf in verschillende contexten aan elkaar te verbinden en reflecteren te overstijgen. Ga op zoek naar de rode draad in je doen en laten en vraag daarbij ook actief om reflectie en feedback van ‘je professional friends’. Dit vraagt om het gericht vrijmaken van tijd en energie om dit te onderzoeken. Ik merk dat ik geneigd ben om door te denderen in plaats van stil te staan bij wat er allemaal al is, wat ik bereikt heb en welke kwaliteiten van mezelf ik terug zie in mijn werk. Het vraagt om telkens opnieuw bezien hoe nieuwe ontwikkelingen je vormen en hoe nieuwe inzichten maken dat je afscheid neemt van oude opvattingen. Het boek heeft me van het begin tot het eind geboeid en dat voor iemand die vaak met moeite een boek uitleest. Een aanrader voor zowel de jonge adviseur als elke professional die wil leren dansen in de regen!