Met mijn achtergrond in marktonderzoek en coaching trekken boeken over goede vragen stellen altijd mijn aandacht. Er was dan ook geen twijfel dat ik het boek Vraag Raak van Kristof van Rossem moest lezen.
De kern van het boek draait om het vragen stellen over het denken, doen of voelen van je gesprekspartner. Hier komt ook de filosofische inslag van de schrijver sterk naar voren. Dit resulteert in een fijne invalshoek en helpt je ook echt om op een andere manier na te denken over welke vraag je zult stellen.
Kritisch nadenken
Hoewel je in nagenoeg elke situatie een vraag zou kunnen stellen over denken, doen en voelen, helpt Van Rossem je kritisch na te denken over wat het best passend is, waarmee je diepgang in het gesprek kunt creëren en daarmee waarmee je je gesprekspartner het beste kunt helpen. De vele casussen en oefeningen hierbij zijn zeer waardevol.
Basiskennis
Voorafgaand aan deze kern van het boek zijn er drie inleidende hoofdstukken. Deze bevatten een stukje basiskennis rondom gesprekstechnieken zoals hoe creëer je de juiste setting voor het gesprek, hoe kun je echt goed luisteren en basistheorie over verschillende typen vragen (open-gesloten en naar boven versus naar beneden). Voor een ieder die al meer heeft gelezen over gesprektechnieken en coaching zal dit gesneden koek zijn. Maar om het boek zelfstandig leesbaar en toepasbaar te maken, horen deze zeker thuis in het boek.
Breed publiek
Op de achterkant van het boek geeft Van Rossem aan dat hij zich richt op een breed publiek van hulpverleners, leidinggevenden en andere professionals. Dat schept nogal wat verwachtingen. In praktijk komen de meeste voorbeelden in het boek komen toch echt wel uit de hulpverlening. Is dat erg? Nee hoor, ook met een commerciële achtergrond kan ik daarmee prima uit de voeten.
Ondanks de vele sterke kanten van dit boek ben ik toch niet onverdeeld enthousiast. En dat zit eigenlijk in twee dingen: de schrijfstijl en de kapstok of metafoor die gebruikt wordt, namelijk het boogschieten.
Schrijfstijl
Over die schrijfstijl: in de casussen en praktijkvoorbeelden laat de schrijver zien dat hij een vlotte pen heeft. Deze lezen als een trein, waardoor je de informatie gemakkelijk in je op neemt. Helaas is dit minder het geval in de uitleg van de theorie. In die paragrafen is het soms alsof je een studieboek leest waarin vooral veel jargon wordt gebruikt. Dit vraagt dus om extra concentratie tijdens het lezen om de informatie in je op te nemen. Echt een gemiste kans, want als de schrijver voor simpeler taalgebruik had gekozen, had hij het de lezer een stuk makkelijker kunnen maken om te focussen op de inhoud. Dan had de nadruk nog meer op de vraagtechnieken en het praktisch toepassen hiervan kunnen liggen.
Boogschieten
Dan de kapstok of metafoor die is gebruikt: boogschieten. Elk hoofdstuk begint een anekdote over iemand die leert boogschieten. Normaal gesproken houd ik echt van een dergelijke kapstok. Vaak helpen deze metaforen om nieuwe theorieën te onthouden en in de juiste context te plaatsen. Maar deze keer komt het bij mij niet echt aan. Hoewel ik duidelijk de parallellen zie tussen de vraagtechnieken en het boogschieten zoals de schrijver deze schetst. Misschien omdat ik nul kennis heb van boogschieten en er ook geen affiniteit mee heb?
Al met al geeft Vraag Raak je een fijne basis aan gesprekstechnieken om meer diepgang te creëren tijdens gesprekken. Vooral de kernhoofdstukken 4 en 5 en de vele voorbeelden en oefeningen zijn hierbij echt een aanrader. Wellicht moet je even doorbijten om de eerste hoofdstukken door te komen. Maar ja, die kennis heb je nu eenmaal wel nodig om raak te kunnen schieten.
Over Froukje Schaaf
Froukje Schaaf is werkzaam als zelfstandig marktonderzoeker (www.lightbulbinsights.nl) en heeft daarnaast een parttime aanstelling als universitair docent bij de vakgroep Marketing van de Rijksuniversiteit Groningen.
