Siets Bakker brengt die belofte binnen handbereik met de praktische wijze waarop ze het thema systemisch werk behandelt. Geen zwaar betoog om de lezer te overtuigen van systemen, maar praktische handvatten voor het gebruik bij herkenbare dagelijkse problemen.
Rake vragen komen voort uit systemisch werk. Het is een interpretatie hoe je met het gedachtegoed kunt werken. Of zoals Siets Bakker zelf schrijft in haar epiloog: "Mijn bijdrage is dat ik de kennis en ervaring die ik heb opgedaan, heb vertaald in de vorm van vragen stellen. Dat is wat ik in het boek met je deel."
Je hebt Gewoon Goede Vragen, dat zijn vragen die je gebruikt in het zichtbare. Vragen die doel- of oplossingsgericht zijn. Die vragen om een concreet antwoord. Daar waar "normaal" doorvragen met Gewoon Goede Vragen geen antwoord of verandering meer brengt, komen Rake Vragen in beeld.
Rake Vragen richten zich op dat wat niet zichtbaar is in het heden. Op dat wat je niet weet of niet kunt waarnemen. Op de beweging en de verbinding. Omdat het probleem eigenlijk een oplossing is voor iets anders. Of omdat er sprake is van herhaling. Of omdat je instinct je dat vertelt. Of omdat niet de oorzaak van het probleem wordt aangepakt maar een symptoom wordt bestreden.
Een bekende Rake Vraag is: "Waarvoor is dit probleem eigenlijk een oplossing?" Eens werkte deze oplossing voor je maar nu manifesteert het zich als een probleem. Het is nu hoog tijd om de symptoombestrijding achter je te laten en met Rake Vragen op zoek te gaan naar echte oorzaken. En zo beweging te creëren op weg naar een nieuwe oplossing.
De kern van het boek behandelt in drie delen het leren stellen van Rake Vragen:
1. Hoe je jouw vraag Raak maakt: hoe zorg je voor een juiste setting voor het stellen van een Rake Vraag?
2. Als voorbeeld een aantal kant-en-klare Rake Vragen:
- 3 kant-en-klare universele vragen voor de context.
- 8 kant-en-klare vragen bij coaching en intervisie.
- 4 kant-en-klare vragen die je verder laten bewegen, ter verkenning van mogelijkheden en beperkingen.
3. Zelf Rake Vragen maken, met behulp van de acht richtingaanwijzers. Rake Vragen …
- zijn leeg;
- zijn van en voor de ander;
- hebben geen komma's;
- verwijzen naar het onbekende;
- hoeven niets op te lossen;
- leiden tot uitzoomen (grote geheel, verbanden), nooit tot inzoomen (details, geen overzicht);
- spelen met de betekenis van een woord;
- stellen een ander perspectief voor.
De richtingsaanwijzers brengen je op het spoor voor het formuleren van een Rake Vraag. De grootste tip staat echter los gedrukt: volg je instinct bij het maken van Rake Vragen en zorg dat het je plezier brengt.
Om wat context mee te geven wordt het boek afgesloten met twee hoofdstukken over systemen en de wetmatigheden van systemen. Eén van de praktische onderwerpen die daarbij aan bod komt is feedback van systemen. Als je (on)bewust in conflict komt met de wetmatigheden van het systeem waar je je in bevindt, dan geeft het systeem je feedback. Twee veelvoorkomende vormen van feedback zijn steeds harder werken dan passend is om resultaten te halen, en de ander reageert steeds niet op jouw geweldige vraag. Ook dat zijn nog twee aanleidingen om Rake Vragen te gaan stellen.
De schrijver neemt je aan de hand en doet dat in een prettige schrijfstijl. Dat nodigt uit om dòòr te lezen en te oefenen. Als "leeswijzer" wenst de schrijver je echter toe om niet te hard werken bij het lezen van het boek: laat het door je heen stromen, wat van waarde is verdwijnt niet zomaar. Mijn aanpak was eerst het gehele boek lezen en dan weer terug om stap-voor-stap een eigen case af te pellen. Ook hier helpt de overzichtelijke opzet van het boek. De diverse uitspringende kaders begeleiden en verleiden je stap-voor-stap tot transformatie naar Rake Vragen-steller.
