Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Preview

Van zondebok naar zebra - Deep democracy, een nieuwe kijk op besluitvorming

Van zondebok naar zebra vertelt het verhaal van deep democracy, een methode met roots in het Afrikaanse continent waarbij geluisterd wordt naar de minderheidsstem.

Fanny Matheusen | 16 oktober 2018 | 5-6 minuten leestijd

De zondebok die anders wordt weggezet als de rare, diegene die tegenstribbelt of lastig is, wordt via deze methode een bron van wijsheid. Ieder van ons is immers een zebra, met zijn eigen uniek strepenpatroon en een persoonlijke inbreng in het debat. De uitdaging vandaag de dag in organisaties is om een veelheid van stemmen te verenigen zonder te verzanden in flauwe compromissen of zakelijke bemiddelingspogingen.

Deep Democracy kent in organisaties vele toepassingsmogelijkheden:

- teamcoaching

- visie- en missiebepaling

- conflictresolutie

- inclusieve besluitvorming

Elke keer weer wanneer ik ermee aan de slag ga, zie ik bepaalde dynamieken ontstaan. Ik vat ze kort samen onder de slagzin ‘Deep Democracy geeft je VIBES’! VIBES staat voor: Vitaliteit, Inclusie, Bewogenheid, Effectiviteit en Samenwerkingsbereidheid. Dat zijn de voornaamste winsten, die je mag verwachten als je de tools van Deep Democracy gaat toepassen in jouw organisatie of team.

Vitaliteit

Deep Democracy kijkt naar organisaties als levende systemen. Met patronen die het waard zijn om te behouden omdat ze levengevend zijn of patronen die in de weg staan van noodzakelijke veranderingen. Aan dat laatste ontsnapt trouwens geen enkele organisatie meer. De samenleving rondom ons verandert aan zo’n snel tempo dat geen enkele organisatie nog kan blijven wie ze was zonder een fossiel te worden. De tools van Deep Democracy kunnen helpen om de noodzakelijke stappen te zetten in de richting van innovatie en creativiteit.

Inclusie

In elke groep stellen mensen zich de vraag: hoor ik erbij of niet? In elke organisatie zijn er geschreven en vooral ook ongeschreven regels die bepalen of je erbij hoort.  En tussen teams en afdelingen of tussen organisaties of mensen in organisaties spelen in-en outgroupfenomenen, De DDtools helpen om weer helder te zien wat we delen en ook waar we met elkaar verschillen. In de 4stappen-besluitvormingstool gaan we aan de slag met dat verschil door te kijken welke wijsheid de minderheid kan toevoegen. Dat leidt tot verrassende resultaten.

Bewogenheid

Alle tools uit de methode zijn erop gericht weer beweging te krijgen in wat vastgelopen is. Patronen tussen mensen, vooroordelen van groepen tegenover elkaar, een etiket dat aan je blijft kleven. De tools maken het relationele weefsel weer vloeiend waar het vastgelopen was. Bewogenheid wijst ook op de emoties die ons leiden naar echte betrokkenheid en engagement. We komen maar in beweging als iets ons raakt. In de processen van Deep Democracy staat de ‘deep’ voor het werken met diepere lagen van de ijsberg die wij zijn als individuen en als groep. Niet alleen rationele elementen spelen dan een rol, maar ook emoties en niet-rationele elementen krijgen ruimte. Ze zijn even waardevolle richtingaanwijzers naar een oplossing.

Effectiviteit

Zowel kwalitatief als kwantitatief stijgt de effectiviteit als je met de DDtools aan de slag gaat. Een manager in een overheidsbedrijf doet vaak en wanneer het maar past een check-in. Zo komen agendapunten die toch spelen en vroeger de bespreking in de vergadering saboteerden sneller boven water. Resultaat: er wordt korter en efficiënter vergaderd en er zijn minder frustraties in het team. Het effect laat zich voelen in een beter benutte werktijd voor iedereen.

Samenwerkingsbereidheid

Deep Democracy zorgt ervoor dat we de samendimensie, die we zo vaak kwijt zijn in deze wereld vandaag, terugvinden. Niet voor niets is deze methode ontstaan in Zuid-Afrika en staat ze dichtbij benaderingen als Ubuntu. “Ik ben omdat wij zijn”. Dat is alvast een heel ander uitgangspunt dan “Ik denk dus ik ben.” Deep Democracy tracht het wij/zij denken te overstijgen en vertrekt ook fundamenteel vanuit het collectief ipv vanuit het individu. In die zin is het een benadering die zeker ook enkele van onze culturele codes kraakt.

Deep Democracy betekent ook verlies.

Een nieuwe manier van werken , betekent altijd dat mensen in weerstand gaan, zich oncomfortabel voelen, de zaak misschien wel gaan saboteren. Dat is heel normaal. Niemand houdt natuurlijkerwijze van verandering. Als je dus al ergens een reputatie hebt opgebouwd, al redelijk goed werkt, de mensen tevreden over je zijn, kan het niet nodig lijken veel aan de koers te veranderen. Ik ben er echter van overtuigd dat de meesten onder ons in de functies waar we zitten moeten toegeven dat het niet loopt zoals we zouden willen en dat we ons tevreden stellen, maar niet tevreden zijn. Deep Democracy kan ervoor zorgen dat je het gevoel hebt echt iets te veranderen, echt impact te hebben. Weet echter ook dat als je deze methode gaat toepassen, je ook enkele gangbare paradigma’s in vraag stelt. Dat is dus ook verlies, verlies van vanzelfsprekendheden. Zoals:

1. Bij beslissingen laat je de ratio voorgaan.

Nee, deze methode stelt juist voor om emoties een rol te laten spelen, om andere bewustzijnsniveaus mee in rekening te brengen zoals lichamelijke gewaarwordingen of dromen.

2. We streven naar harmonie.

Nee, juist in conflict zit de potentie tot groei. Dus laat ons conflict omarmen. Het niet uit de weg gaan maar ermee aan de slag gaan. Dat zijn we niet gewoon, dat beangstigt ons ook. Door de tools te hanteren kan je een veiligheid scheppen die het mogelijk maakt in het heetst van de strijd te staan.

3. De mens is een wolf, is fundamenteel egoïstisch.

Nee. Sinds de evolutieleer kijken we zo naar de mens en dat klopt. Ten dele. We hebben namelijk in onze hersenen een reptielenbrein geërfd uit onze beginjaren dat fundamenteel maar vier opties kent, de zgn vier V’s: vechten, vluchten, zichzelf voeden en voortplanten. Maar er is meer. Als mensen hebben wij ook een ongelooflijk vermogen ontwikkeld om er voor anderen te zijn. We noemen het compassie. In het Nederlands wordt het soms slecht vertaald als medelijden. Het betekent mededogen en is één van de centrale metaskills in de methode Deep Democracy.

Fanny Matheusen, transitiepedagoog, auteur van het boek Van zondebok naar zebra.

Over Fanny Matheusen

Als transitiepedagoge heeft Fanny Matheisen van haar passie haar werk gemaakt. Ze begeleidt mensen en/in groepen bij het durven werken met verschil. Ze leert je te luisteren naar de wijsheid van de minderheid. Fanny combineert praktijk en theorie op een eigen wijze. Ze is oprichter en bezieler van Goesthing bv en initiatiefneemster van HUMMUS, The Art of Deep Democracy.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden