Uit het transformatiemoeras - 'Een helpende hand'

Uit het transformatiemoeras biedt geen jubelverhaal over de beloofde toekomst en voordelen van digitale transformatie, het verhaal dat verteld wordt als je nog aan de transformatie moet beginnen. In plaats daarvan keek Menno Lanting naar de traagheid en moeizaamheid waarmee transformaties (niet) vorderen als je ermee bezig bent. Niet om bedrijven te ontmoedigen - tegenwoordig valt niet meer te ontkomen aan een digitale transformatie - maar om een helpende hand te bieden.

Een hele industrie

Lanting beschrijft in Uit het transformatiemoeras vijf faalfactoren en draagt voor elke factor zijn oplossingen aan. Als je ervaring hebt met transformaties, dan rijst de vraag of deze factoren specifiek zijn voor digitale transformaties, of dat ze dezelfde zijn als bij andere transformaties. Want dat transformaties moeilijk zijn, dat weten we, daar is een hele industrie van methodes, boeken en consultants omheen gebouwd. Dus valt er iets nieuws te leren uit dit boek? Ik denk het wel.

Heldere boodschap

Als we naar de faalfactoren kijken dan is de eerste, 'Hollen in hetzelfde paradigma', het ontbreken van een visie voor de toekomst. Niet uniek voor digitale transformaties, wel moeilijk als je onvoldoende grip hebt op hoe de digitale toekomst impact heeft op jouw organisatie. De tweede, 'Focus op de technologie in plaats van waarde', is het middel en het doel door de war halen, iets dat vaak gebeurt bij nieuwe technologieën. De derde, 'Te weinig visie vanuit de top' houdt weer verband met de eerste, want zonder visie is er veel activiteit zonder vooruitgang. De boodschap is helder: de leiders moeten een visie vanuit de top formuleren over de rol van digitale technologieën in de toekomst van het bedrijf.

Mensen

De vierde faalfactor, 'De bestaande organisatie werkt de transformatie tegen', is ook een bekende. Een nieuwe manier van werken en een nieuwe cultuur hebben tijd nodig en actieve sturing. Hier kun je bestaande transformatiemethoden inzetten en beseffen dat de transformatie over mensen gaat, niet over technologie.

Winner take all dynamieken

Ten slotte de vijfde faalfactor, 'Niet denken in ecosystemen'. Deze is wel specifiek voor digitale transformaties, omdat digitale koppelingen veel nieuwe ecosystemen, platformen, en winner take all dynamieken mogelijk maken. Deze factor vereist een aanpassing in de bedrijfsstrategie, open innovatie en partnerships. In het laatste deel van het boek komt Lanting terug op partnerships tussen grote en kleine bedrijven, die hij olietankers en speedboten noemt.

In de praktijk bewezen

Om deze faalfactoren het hoofd te bieden stelt Lanting oplossingen voor die zich in de praktijk hebben bewezen. Door te rade te gaan bij leiders van digitale transformaties in Nederland en daarbuiten, toont hij welke methoden deze bedrijven hebben toegepast. Deze hebben een grote diversiteit en zijn soms op onverwachte manieren ingezet. Zoals bijvoorbeeld Stena Line, die ambieert nagenoeg alle bedrijfsbesluiten door AI te laten nemen. Hoeveel bedrijven gaan ze dat nadoen?

Zinnig

Omdat Lanting de algemene transformatieregels combineert met vele praktijkvoorbeelden, is Uit het transformatiemoeras een zinnig boek om te raadplegen, ook als je al veel over transformatie weet. Aan het eind van zijn boek plaatst Lanting enkele kanttekeningen bij de manieren waarop techniek kan worden ingezet, een onderwerp dat m.i. eerder aan bod had mogen komen. Want technologie is het middel, niet het doel.

Snelle rups

Het doel van de digitale transformatie, dat is aan het bedrijf om te bepalen, en de uitdaging is om het juiste doel te kiezen. Veel bedrijven kiezen een meer vertrouwd doel, in de woorden van Lanting, 'een snellere rups worden', terwijl de echte transformatie erin zit 'een vlinder te worden', een nieuwe, lerende organisatie die een sterke rol speelt in de ecosystemen van de toekomst. Dat valt nog niet mee, dus grijp de hulpmiddelen uit Uit het transformatiemoeras aan.